Si t’i mësoni fëmijët të lexojnë: 9 këshilla të thjeshta

Mësimi i leximit është një prej aftësive më të rëndësishme për zhvillimin e një fëmije, duke u shndërruar në bazën për çdo aspekt të edukimit të mëvonshëm. Si prind apo mësues, sfida kryesore është të gjeni qasjen e duhur që e bën procesin më efektiv dhe argëtues. Ky udhëzues përmbledh 9 hapa thelbësorë për të ndihmuar fëmijët të mësojnë të lexojnë/prinderimi.com

Pse është leximi i rëndësishëm?

Leximi nuk është thjesht një aftësi akademike, është një portë drejt zhvillimit të mendjes dhe imagjinatës. Ja tri arsye pse leximi është jetik:

1. Forcon trurin: Procesi i leximit stimulon zhvillimin kognitiv dhe aftësinë për të përvetësuar dije.
2. Nxit kreativitetin: Leximi i tregimeve zgjeron horizontet e imagjinatës së fëmijëve dhe i ndihmon të ëndërrojnë të mëdha.
3. Përmirëson përqendrimin: Leximi i rregullt ndihmon në zhvillimin e aftësive përqendruese dhe qëndrueshmërinë ndaj detyrave akademike.

1. Filloni me ndërgjegjësimin fonemik:

Ndërgjegjësimi fonemik përfshin identifikimin dhe manipulimin e tingujve individualë (fonemave) në fjalët e folura. Kjo është themeli i lidhjes midis gjuhës së folur dhe tekstit të shkruar.

• Kur të filoni? Rreth moshës 3-4 vjeç, kur fëmijët shfaqin interes për tingujt e fjalëve.
• Teknikat kryesore:
  • Identifikimi i tingullit fillestar, p.sh., /b/ në fjalën “bukë”.
  • Segmentimi i fonemave: Thyerja e fjalëve në tinguj, p.sh., /m/ /a/ /c/ /e/ për fjalën “mace”.
  • Përzierja e tingujve për të formuar fjalë të plota.

2. Mësimi i alfabetit:

Njohja e alfabetit është hapi i parë për të lidhur shkronjat me tingujt përkatës.

• Kur të filloni? Rreth moshës 3-4 vjeç.
• Teknikat kryesore:
  • Njohja e shkronjave të mëdha dhe të vogla.
  • Renditja e alfabetit përmes këngëve dhe përsëritjes.
  • Formimi i shkronjave përmes shkrimit dhe gjurmimit.

3. Ndërtimi i fjalëve:

Pasi alfabeti të jetë zotëruar, fëmijët mund të fillojnë të krijojnë fjalë të thjeshta.

• Kur të filloni? Rreth moshës 5-6 vjeç.
• Teknikat kryesore:
  • Formimi i fjalëve ”BZB’ (bashkëtingëllore-zanore-bashkëtingëllore), si për shembul fjala “qen”.
  • Njohja e fjalëve që shihen shpesh në teksi, si ”dhe”, ”apo”, ”po”, ”jo” etj.
  • Kuptimi i ‘familjeve’ të fjalëve, p.sh., fjalët që përfundojnë me “-er” (kompjuter, printer etj).

4. Fonika dhe dekodimi i avancuar:

Fonika ndihmon fëmijët të kuptojnë se si tingujt kombinohen për të formuar fjalë.

• Kur të filloni? Në moshën 5-6 vjeç, pasi fëmijët të kenë zotëruar tingujt bazë.
• Teknikat kryesore:
  • Zbërthimi i fjalëve të panjohura në tinguj përbërës.
  • Kuptimi i rregullave fonike (zanoret).
  • Leximi i fjalive të thjeshta duke zbatuar aftësitë fonike.

5. Zhvillimi i fjalorit:

Një fjalor i pasur është jetik për të kuptuarit e leximit.

• Kur të filloni? Rreth moshës 6-7 vjeç.
• Strategjitë kryesore:
  • Përvetësimi i fjalëve të reja përmes leximit dhe bisedës.
  • Kuptimi i kuptimeve të fjalëve përmes kontekstit.
  • Përdorimi i fjalëve të reja në fjali.

6. Rrjedhshmëria e leximit:

Rrjedhshmëria përfshin leximin e qetë, të saktë dhe me shprehje të duhur.

• Kur të filloni? Në moshën 7-8 vjeç, kur fëmijët janë më të sigurt në dekodimin e fjalëve.
• Teknikat kryesore:
  • Lexim i qetë, pa ndalesa të shpeshta.
  • Ritëm i natyrshëm dhe shprehje që pasqyron emocionet e tekstit.

7. Aftësitë e të kuptuarit:

Kjo fazë përfshin analizimin dhe interpretimin e kuptimit të tekstit.

• Kur të filloni? Rreth moshës 7-9 vjeç.
• Teknika kryesore:
  • Identifikimi i ideve kryesore dhe detajeve mbështetëse.
  • Nxjerrja e përfundimeve bazuar në informacionin e lexuar.
  • Përmbledhja e tekstit me ‘fjalët e tyre’.

8. Inkurajoni bisedat për librat:

Bisedat e hapura për librat ndihmojnë në zhvillimin e aftësive të të menduarit kritik.

• Si? Pyetni fëmijët për mendimet e tyre rreth historive dhe lidhjet personale me to.

9. Ndihmoni në kuptimin e teksteve:

Mësimi i fëmijëve të analizojnë dhe kuptojnë mesazhin e tekstit është një nga aftësitë më të rëndësishme.

• Pse? Ndihmon fëmijët të bëhen lexues të pavarur dhe të vetëdijshëm.

Në përfundim, leximi është çelësi i suksesit të fëmijëve në jetë. Me këto hapa të thjeshtë dhe strategji të qarta, çdo prind dhe mësues mund të krijojë një rrugë të sigurt drejt të ardhmes së ndritur për fëmijët.

Autore: Ursula Cruz, SplashLearn
Përktheu dhe përshtati: Perparim Blakaj

© Prinderimi.com | Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Bashkohuni me ne në Viber: https://invite.viber.com/?g2=AQBKvcisRkH%2Bh1PT0w4E2rGiA6J4oWGxoRXrXW5G29RZF1qaphJ8vxmsLCiYriHd