FËMIJA DHE FUNERALET
Nuk do mend se një nga traumat më të mëdha me të cilat mund të përballet fëmija në jetën e vet është humbja e njërit prej prindërve. Në veçanti, na këputen gjunjët kur shohim fëmijë pranë xhenazeve të dëshmorëve. Duhet ta trajtojmë këtë temë ngaqë kemi shumë pyetje për të, duke qenë se përbën një çështje jetike për fëmijët.
Si duhet vepruar në raste të tilla?
Në përgjithësi besohet dhe është praktikë që fëmijët të merren me vete në funeralet e të afërmve. Në raste të tilla, pa marrë parasysh moshën, fëmija i lihet një të afërmi, dhe lajmi për vdekjen i kumtohet më vonë, me arsyetimin që të mos ndiejë dhimbje. Në fakt, dhimbja thjesht shtyhet për më vonë, madje vjen duke u rritur.
Si punon truri në çastet e traumës?
Që truri të “përpunojë” një ngjarje të shëmtuar apo të trishtë, organizmi duhet të përballet me të, duke e provuar ngjarjen. “Përpunimi” i ngjarjes nënkupton përjetimin pamor, emocional, trupor (simptoma fiziologjikë), verbal dhe si aromë.
Fëmija mund të pësojë traumë në çdo gjendje, gjë që nuk mund të kapërcehet nëse ajo nuk “përpunohet”. Ajo që është e rëndësishme është se si mund ta kapërcejë në mënyrën më efekti ve, me më pak pasoja.
Në momentin e ngjarjes truri i percepton të gjithë nxitësit apo stimulantët duke i përcjellë në gjysëmsferën e djathtë dhe të majtë. Nëse një ngjarje është përjetuar perso- nalisht, truri dhe nënvetëdija e bluajnë bashkë me gjysmësferën e djathtë dhe të majtë, përndryshe ngjarja nuk “bluhet” dhe iu dërgohet amigdalave. Në këtë mënyrë, në trurin e fëmijës krijohet një zbrazëti.
Nëse truri nuk e proceson ngjarjen dhe e kalon në pjesën e amigdalave, ngjarja regjist- rohet në nënvetëdije dhe ruhet për vite me radhë si e freskët. Truri kërkon të shohë çdo gjë, ta ndiejë e ta kuptimëso- jë. Studimet kanë treguar se dhimbjet më të mëdha i për- jetojnë ata që humbin fëmijën, bashkëshortin/bashkëshorten dhe prindërit, duke shtuar këtu edhe rastin kur nuk kanë patur mundësi të shohin apo të gjejnë kufomën e tyre. Një vuajtje të papërshkrueshme shkaktojnë edhe rastet kur nuk dihet fati i një personi, ka vdekur apo është gjallë.
Shpresa e fundit e familjarëve është gjetja e trupit të të ndjerit, gjendje kjo që shoqërohet me fjalët: “Të paktën të kishte një varr si gjithë të tjerët!” Zbrazëtitë trunore të këtyre njerëzve pro- dhojnë iluzione dhe skenarë të ndryshëm ogurzinj. Mos- bluarja i këtij fenomeni nga ana e trurit rrit edhe më shumë dhimbjen dhe vuajtjen.
Truri është i kënaqur kur njerëzit, gjatë dhe pas ngjarjeve tragjike, qajnë, dëshpërohen, klithin me zë të lartë, domethë- në kur kalojnë zinë. Për këtë arsye, lotët dhe të qarat, në veçanti te gratë, përbëjnë një traditë e shëndoshë gjatë përcjelljes së xhenazes. Por, ja që këtë ua fshehim fëmijëve, truri i të cilëve “e proceson” dhimbjen më kollaj se ai i të rriturve (Fëmijët duhen marrë me vete nëpër funerale ose në varganin drejt varrezave vetëm pasi të kenë mbushur katër vite).
Përgatiti: Prinderimi.com
Autor: Prof. Dr. Abdul Kerim Bekkar, “Problemet e fëmijëve”
