Në kohë kur një pjesë e madhe e aktiviteteve tona i ndajmë në internet, privatësia ka rëndësi shumë të madhe. Interneti ofron përmbajtje me shumë mundësi për argëtim, mësim, por gjithashtu mund të jetë i ndryshëm nëse mungon nivel adekuat i vëmendjes. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për fëmijët të cilat që në moshë të vogël janë nën ndikimin e digjitalizimit. Ato duhet ta kuptojnë rëndësinë e privatësisë dhe ajo që është më e rëndësishme të dinë t’i mbrojnë të dhënat e tyre personale, transmeton Portalb.mk.
Kur përdorin internet, fëmijët duhet të jenë shumë të vëmendshëm me ndarjen e të dhënave personale si emri, mbiemri, adresa, numri i telefonit, fotografitë dhe të dhëna tjera, sepse jo çdokush që përdor internetin është i sinqertë dhe ka qëllime të mira, e së këndejmi të dhënat që i ndajnë mund të përfundojnë në duar të gabuara.
Përmbajtjet të cilat fëmijët i ndajnë në rrjete sociale dhe në platforma tjera mund të mbeten në internet një kohë të gjatë (ndoshta edhe përgjithmonë). Prandaj është e rëndësishme të jenë të vëmendshëm me secilin aktivitet të tyre online, veçanërisht me ndarjen e fotografive, komenteve dhe gjërave personale.
Prindërit kanë rol kryesor në edukimin e fëmijëve për përdorimin e duhur të internetit dhe për mbrojtjen e privatësisë së tyre, sepse fëmijëve qasja në pajisjet elektronike dhe në internet u është mundësuar që në moshë të vogël, kur ato ende nuk e kanë filluar procesin edukativo-arsimor. Me fëmijët duhet të bisedohet për rreziqet dhe sfidat e botës digjitale dhe t’u sqarojnë atyre si t’i njohin situatat potencialisht të rrezikshme.
Gjithashtu, prindërit duhet të jenë të vetëdijshëm se ndarja e të dhënave të fëmijëve të tyre (veçanërisht fotografitë) mund të keqpërdoret lehtë, dhe të dhënat, fotografitë të publikohen në faqe me përmbajtje komprometuese, me përmbajtje pornografike etj.
Gjithashtu, prindërit dhe fëmijët duhet të jenë të vetëdijshëm se publikimi i fotografive nga persona tjerë duhet gjithmonë të bëhet me pëlqimin e tyre, duke i pasur parasysh të gjitha rreziqet të cilat i bart në vete hapësira online, por edhe faktin që publikimi i fotografive të huaja pa pëlqimin e tyre është joetike.
Duke pasur parasysh rëndësinë e kësaj çështjeje, Ligji për mbrojtjen e të dhënave personale i Maqedonisë ofron shkallë më të madhe të mbrojtjes kur bëhet fjalë për përpunimin e të dhënave personale të fëmijëve.
Kështu për shembull, një fëmijë i cili është të paktën 14 vjeç mund të japë vetëm pëlqim për përpunimin e të dhënave të tij personale, dhe në atë rast përpunimi është i ligjshëm. Nëse fëmija është nën 14 vjeç, përpunimi është i ligjshëm vetëm nëse pëlqimi është dhënë ose lejuar nga përfaqësuesi ligjor i fëmijës, shpesh nga prindi ose kujdestari. Ata që i përpunojnë, përkatësisht: mbledhin, ruajnë, ndryshojnë, organizojnë etj., të dhënat personale të fëmijës, përfshirë çerdhet, shkollat dhe institucionet e tjera, kanë për obligim të konfirmojnë se pëlqimi është dhënë nga përfaqësuesi ligjor i fëmijës.
Gjithashtu, Ligji për mbrojtjen e të dhënave personale i obligon të gjitha institucionet, organizatat, kompanitë që përpunojnë të dhëna personale që të ndërmarrin masa adekuate për sigurim të të gjitha informatave lidhur me përpunimin e të dhënave personale, përfshirë edhe: bazën juridike për përpunim, bartje të të dhënave personale jashtë shtetit, afatin e ruajtjes së tyre etj., në mënyrë koncize, transparente, të kuptueshme dhe në formë të disponueshme lehtësisht, duke përdorur një gjuhë të thjeshtë e të qartë, veçanërisht për informata të cilat janë të dedikuara veçanërisht për fëmijë.
Fëmijët, si dhe subjektet e tjera të të dhënave personale, gëzojnë mbrojtje nga Agjencia për Mbrojtjen e të Dhënave Personale, përkatësisht me kërkesë drejtuar Agjencisë kur përpunimi i të dhënave personale të fëmijës i shkel dispozitat e Ligjit për mbrojtjen e të dhënave personale, Agjencia ka për obligim të kryejë mbikëqyrje të jashtëzakonshme dhe ta informojë parashtruesin e kërkesës për rrjedhën dhe për rezultatin e procedurës, përfshirë mundësinë e mbrojtjes gjyqësore.
Pavarësisht nëse lidhur me përpunimin e të dhënave personale të fëmijës është shfrytëzuar e drejta e parashtrimit të kërkesës te Agjencia, fëmija ka të drejtën e mbrojtjes gjyqësore efektive kur i cenohen të drejtat e tij të përcaktuara me LMDHP-në, si rezultat i përpunimit të të dhënave të tij personale, që realizohet me paraqitjen e padisë pranë gjykatës kompetente në pajtim me ligjin.
Gjithashtu, LMDHP-ja garanton kompensim nga kontrollori ose nga përpunuesi për fëmijën i cili ka pësuar dëm material ose jo material si rezultat i shkeljes së LMDHP-së, që realizohet para gjykatës kompetente.
Përveç Agjencisë për Mbrojtjen e të Dhënave Personale, organe tjera të cilat janë të autorizuara të veprojnë në raste të keqpërdorimeve të të dhënave personale të fëmijëve janë edhe Ministria e Punëve të Brendshme dhe Prokuroria Publike.
Realizimi i të drejtave të fëmijës, komunikimi me Agjencinë për Mbrojtjen e të Dhënave Personale dhe organet tjera shtetërore është obligim i përfaqësuesit ligjor të fëmijës, shpesh i prindërit ose kujdestarit.
Në çdo rast, rregullimi ligjor në vetvete nuk do të thotë siguri. Mbrojtja e të dhënave personale dhe mbrojtja e privatësisë në hapësirën digjitale në masë të madhe varen nga vetë ne dhe fatkeqësisht, ajo barë bie edhe mbi fëmijët.
Përgjegjësia e prindërve, që kur fëmijët për herë të parë vijnë në kontakt me internetin, edukimi në çerdhet dhe në shkollat, si dhe aktiviteti i rritur për edukim nga kompanitë private dhe institucionet shtetërore (këtu më së shumti Agjencia për Mbrojtjen e të Dhënave Personale) duhet doemos të potencohen sepse mbrojtja e të dhënave personale është proces i cili duhet të rrjedhë pandërprerë. Vëllimi i përpunimit të të dhënave tona personale dita-ditës është duke u rritur dhe ajo tendencë do të vazhdojë me rritëm të përforcuar në të ardhmen.
Mbetet obligimi që të gjithë palët në shoqëri të punojnë me fëmijët e tyre që ato të jenë të vetëdijshëm si t’i mbrojnë të dhënat e tyre personale dhe të mund të lëvizin në mënyrë të sigurt në mjedisin online./ Portalb.mk
Autor: Gjorgji Rajçinoski
Ky tekst është përgatitur me mbështetje të Bashkimit Evropian. Përmbajtjet në këtë tekst janë përgjegjësia e vetme e partnerëve të projektit “Mbrojtja teknike dhe e integruar e të dhënave personale – ndërtimi i ekosistemit digjital inkluziv” dhe e autorit dhe në asnjë mënyrë nuk i pasqyron qëndrimet e Bashkimit Evropian.
