Zhvillimi i fëmijës fillon që nga momenti i parë në barkun e nënës dhe vazhdon në një proces të përhershëm transformimi. Ky proces përfshin rritjen fizike, njohjen e botës përreth, krijimin e marrëdhënieve dhe përpjekjet për të zgjidhur sfidat emocionale e sociale. Fëmija shfaq reagime të ndryshme, duke përjetuar gëzim, trishtim, shqetësim, lot, apo dëshpërim.
Shkurtimisht, zhvillimi i fëmijës manifestohet në përmasat e tij fizike, mendore, emocionale dhe sjellore. Njohja e fazave të ndryshme të këtij procesi na lejon të kuptojmë më mirë sjelljet e tyre dhe të drejtojmë me kujdes fëmijët tanë në përputhje me parametrat e tyre zhvillimore. Duke u përkujdesur për një mjedis të sigurt dhe të dashur, mund t’i ndihmojmë fëmijët të rriten më të lumtur, më të qetë dhe më të suksesshëm në çdo hap të jetës.
Për më tepër, gjashtë vitet e para të jetës përfaqësojnë një periudhë vendimtare për formimin e personalitetit të fëmijës. Deri në moshën shtatë vjeçare, personaliteti kryesor i fëmijës është tashmë i formuar dhe ky personalitet bazë do ta shoqërojë gjatë gjithë jetës, duke ndikuar në suksesin e tij në shkollë dhe në ndërveprimet me njerëzit. Për këtë arsye, faza parashkollore është kritike jo vetëm për formimin e personalitetit, por edhe për zhvillimin e aftësive dhe inteligjencës.
Truri i fëmijës kalon në një fazë të përshpejtuar zhvillimi gjatë foshnjërisë, duke arritur pothuajse madhësinë e tij përfundimtare para moshës shkollore. Pesha e trurit trefishohet gjatë vitit të parë të jetës, duke arritur nga 227 gram në lindje, në rreth 680 gram në fund të vitit të parë dhe 1360 gram në moshën pesëvjeçare. Çdo gjë që një fëmijë përjeton dhe përthith përmes shqisave të tij, përkthehet në aktivitet elektrik brenda qelizave nervore, duke formuar lidhje dhe qarqe që përmirësojnë aftësitë njohëse.
Për shembull, kur një foshnjë sheh fytyrën e nënës së tij, qelizat nervore në sy e transmetojnë këtë informacion në tru. Përvojat e përsëritura krijojnë lidhje të reja midis neuroneve, duke formuar qarqe më komplekse dhe të qëndrueshme. Si rezultat, truri fillon të njohë fytyrat e prindërve dhe krijon lidhje emocionale që shprehen në buzëqeshjen e foshnjës kur sheh fytyrën e nënës ose babait.
Zhvillimi i vazhdueshëm neurologjik ndikon gjithashtu në rritjen e aftësive sociale dhe emocionale të fëmijës, pasi ai mëson të reagojë ndaj gjendjeve emocionale të të rriturve përreth. Në këtë mënyrë, ndërveprimi aktiv i fëmijës me mjedisin e tij ndihmon në përforcimin e lidhjeve neuronale dhe në zhvillimin e aftësive të tij të të menduarit, të kujtesës dhe të kontrollit të vetvetes.
Aktivitetet e përditshme të fëmijës, siç janë të parit, të dëgjuarit, të prekurit, të menduarit, shndërrohen në nxitje për trurin dhe kulmojnë rreth moshës shtatëvjeçare. Nëse gjysma e inteligjencës vjen nga trashëgimia gjenetike, pjesa tjetër ndikohet nga mjedisi, sidomos nga kujdesi dhe dashuria që ofrojnë prindërit. Këto përvoja jetësore formojnë jo vetëm intelektin dhe personalitetin, por edhe të ardhmen e fëmijës, duke krijuar një bazë të fortë për një jetë të shëndetshme dhe të lumtur.
Burimi: Dr. Sajgell, “Psikologjia e fëmijëve 0-7 vjeç”
Përgatiti: P. Blakaj, Prinderimi.com
