Faktet kryesore
- Bullizmi është sjellje që përsëritet dhe synon të shkaktojë dëm psikologjik, social ose fizik.
- Ngacmimi mund të jetë i dëmshëm për shëndetin tuaj mendor, vetëvlerësimin dhe marrëdhëniet tuaja shoqërore.
- Njerëzit që ngacmojnë shpesh kanë vetëbesim të ulët.
- Nëse jeni duke u bullizuar ose njihni dikë që po bullizohet, ka mënyra për ta ndaluar atë dhe vende ku mund të shkoni për këshilla dhe mbështetje.
Çfarë është bullizmi?
Bullizmi është kur njerëzit me qëllim përdorin fjalë ose veprime në mënyrë të përsëritur kundër një individi ose një grupi për të shkaktuar dëm fizik, social dhe/ose psikologjik. Ata zakonisht duan ta bëjnë personin të ndihet më pak i fuqishëm ose i pafuqishëm.
Bullizmi mund të ndodhë kudo – në shkollë, në punë, në shtëpi, në internet ose me mesazhe me tekst ose email. Bullizmi mund të vijë në forma të ndryshme, të cilat të gjitha shkaktojnë shqetësim dhe dhimbje për personin që po bullizohet.
Llojet e ndryshme të bullizmit
- Bullizmi verbal
Thirrje me emër, ngacmim, përulje e dikujt, kërcënim për t’i shkaktuar dëm dikujt.
- Bullizmi fizik
Goditja, shkelmimi, pështyrja, shkelja ose shtyrja e dikujt, thyerja e sendeve të dikujt, dhënia e sinjaleve të vrazhda me duar.
- Bullizmi social
Gënjeshtra, përhapja e thashethemeve, duke luajtur shaka të tmerrshme, duke lënë dikë jashtë qëllimisht, duke e turpëruar dikë në publik.
- Bullizmi kibernetik
Bullizmi kibernetik është duke përdorur teknologji si emaili, telefonat celularë,
faqet e rrjeteve për të lënduar dikë duke dërguar mesazhe, foto ose komente lënduese.
Pse njerëzit bullizojnë/ngacmojnë?
Ka arsye të ndryshme pse njerëzit bullizojnë, duke përfshirë:
- Dëshirojnë të dominojnë mbi të tjerët dhe të përmirësojnë statusin e tyre shoqëror
- Kanë vetëbesim të ulët dhe duan të ndihen më mirë me veten
- Mungesa e pendimit ose mosnjohja e sjelljes së tyre si problem
- Ndjenja e zemëruar, e frustruar ose xheloze
Disa fëmijë që bullizojnë mund të kënaqen duke ndjekur rrugën e tyre. Të tjerët mund të pëlqejnë konfliktin dhe agresionin. Disa mund të jenë të pamenduar, në vend që të lëndojnë qëllimisht. Disa mund të kenë vështirësi me shëndetin, detyrat e shkollës dhe vetëvlerësimin. Disa mund të neglizhohen emocionalisht, bullizohen, abuzohen ose po përjetojnë vetë dhunë.
Cilat janë shenjat e bullizmit?
Bullizmi prek njerëzit në mënyra të ndryshme, por disa shenja të zakonshme të bullizmit përfshijnë:
- Të qenurit jashtëzakonisht i fshehtë dhe i qetë
- Shfaqet tepër i ndjeshëm, ose shpërthen me zemërim
- Mos-fjetjen siç duhet
- Ka lëndime fizike si mavijosje, prerje ose gërvishtje
- Izolimi, tërheqja ose humbja e interesit për aktivitetet normale
- Dhimbje dhe dhimbje fizike si dhimbje koke ose dhimbje barku
- Marrin më shumë mesazhe se zakonisht përmes mediave sociale
Cilat janë shenjat që fëmija im po bullizohet?
Shenjat që fëmija juaj është duke u bullizuar përfshijnë ndonjë nga të lartpërmendurat, si dhe të tilla:
- Nuk duan të shkojnë në shkollë ose nuk kanë miq;
- Kan sende të dëmtuara ose të humbura;
- Kan dhimbje, dhimbje fizike si dhimbje koke ose dhimbje barku;
- Marrin më shumë mesazhe se zakonisht përmes mediave sociale
Bullizmi mund t’i ndodhë kujtdo në çdo moshë. Shumë pak fëmijë i thonë dikujt se po bullizohen. Ata mund të ndihen të dobët, të turpëruar ose të frikësuar, kjo do ta përkeqësojë situatën.
Si mund të ndikojë bullizmi tek unë ose tek fëmija im?
Bullizmi i prek të gjithë në mënyra të ndryshme, por nëse jeni të bullizuar ju mund të ndiheni:
- Fajtor sepse mendon se është faji yt;
- I pashpresë sepse nuk dini si të dilni nga situata;
- Vetëm, pa askënd që të të ndihmojë;
- Në depresion dhe i/e refuzuar nga të tjerët;
- I/e pasigurt dhe i/e frikësuar;
- I/e hutuar dhe I/e stresuar;
- Turp që po të ndodh.
Bullizmi mund të ndikojë në shëndetin tuaj mendor pavarësisht nga mosha juaj. Mund të çojë në vetmi, ankth dhe depresion tek fëmijët. Njerëzit që ngacmohen në vendin e punës kanë një rrezik më të lartë për të përjetuar depresion dhe për të pasur mendime vetëvrasëse.
Mos harroni, ju keni të drejtë të ndiheni të sigurt dhe të trajtoheni me drejtësi dhe respekt.
Si mund të ndalet bullizmi?
Nëse bullizmi nuk sfidohet dhe ndalohet, ai mund të kontribuojë në një kulturë ku bullizmi tolerohet. Nëse kjo ndodh, të gjithë ndihen të pafuqishëm për ta ndaluar atë.
Nëse jeni personi që po bullizohet, mund t’ju duhet të përdorni disa strategji të ndryshme, të tilla si:
- Duke folur me një person të cilit i besoni
- Duke kërkuar ndihmë nga një agjenci ose shërbim mbështetës
Nëse ndiheni të sigurt dhe konfident, mund t’i drejtoheni bullizuesit se pse sjellja e tyre nuk është në rregull.
Ne kemi përgjegjësi për të respektuar dhe mbrojtur të drejtat e të tjerëve. Një kalimtar është dikush që sheh ose di për bullizimin që po i ndodh dikujt tjetër.
Nëse fëmija juaj po ngacmohet:
- ndihmoni fëmijën tuaj të qëndrojë i fokusuar në gjetjen e një zgjidhjeje
- sigurojeni fëmijën tuaj se nuk është faji i tij
- bisedoni me fëmijën tuaj për mënyra të ndryshme për t’u lidhur me bullizuesin dhe praktikoni me ta përmes lojës me role
- njoftoni fëmijën tuaj se do të kontaktoni shkollën e tyre
Nëse bullizimi është i dhunshëm ose kërcënues, thirrni policinë.
Punëdhënësi juaj ka një përgjegjësi ligjore për të siguruar një vend pune të sigurt dhe një detyrë të kujdesit kur bëhet fjalë për shëndetin dhe mirëqenien tuaj në punë.
Burimi: Health Direct
Përktheu dhe përshtati: Haka Gashi, Prinderimi.com
