Tregimet që i vetëdijesojnë fëmijët dhe mbështesin të menduarit logjik
Të gjitha kombet e botës kanë kontribuar në mbledhjen e përvojave dhe mendimeve të tyre lidhur me mënyrën dhe logjikën e gjërave, si të veprojnë me gjërat dhe si të arrijnë në gjykimin e duhur. Të gjitha këto përvoja i gjejmë të shprehura në tregime dhe përralla. Ne, pra duhet të zgjedhim tregimet më të mira për të na ndihmuar në rritjen e gjeneratave të reja. Le të fillojmë me tri tregime të shkurta që na ndihmojnë të hedhim më tepër dritë mbi këtë që po e them:
– Një dhelpër po vdiste urie, dhe kishte filluar të kërkonte ushqim për të mbajtur bashkë trupin dhe shpirtin. Gjatë rrugës hasi në një pemë lisi, i cili kishte një vrimë në trupin e tij. Kur shikoi brenda, gjeti një sasi të madhe të ushqimit, të cilin e kishin lënë tre barinj që ta hanin pas pushimit të mesditës. Kështu dhelpra e uritur e hëngri tërë ushqimin. Mirëpo, pastaj barku iu mbush aq shumë saqë nuk mund të dilte jashtë nëpërmjet vrimës që kishte hyrë para se barinjtë të ktheheshin. Kështu ajo filloi të ulërinte. Një dhelpër tjetër kaloi pranë dhe kur e dëgjoi e pyeti se çfarë kishte ndodhur. Dhelpra ia tregoi gjendjen e vështirë dhe mori këtë përgjigje: “Nuk të ka mbetur rrugëdalje tjetër përveç të presësh derisa të tretet ushqimi dhe barku të kthehet në madhësinë normale. Atëherë mund të dalësh jashtë mjaft lehtë.”
Nga kjo përrallë nxjerrim disa mësime:
– Kur dikush gjendet në një pozitë të vështirë, ai do të nxitojë të bëjë çfarëdo veprimi, pa marrë parasysh pasojat. Megjithatë, kjo mund të shpie nga një problem në tjetrin, siç ndodhi me rastin e dhelprës.
Dhelpra e uritur e hëngri ushqimin që nuk ishte i saji; ndonëse këshilla e dhelprës tjetër mund të ishte e mirë, ajo gjithashtu mund të shpinte dhelprën e parë drejt vdekjes, sepse barinjtë mund të vinin në çdo moment dhe të fillonin rrahjen e saj gjer në vdekje. Është gabim që dikush ta vë veten në një situatë që e ekspozon ndaj pasojave të rrezikshme ose të vështira.
Këshilla e dhelprës për dhelprën e ngujuar bazohet në një parim të madh në jetë: se ekzistojnë probleme të cilat vetëm koha i zgjidh dhe kështu e vetmja mënyrë është të pritet dhe të kalojë ca kohë. Kjo paraqitet në shumë praktika të jetës.
Një ditë shumë lumenj u bashkuan dhe iu ankuan detit me fjalët: “Pse kur ne të arrijmë ty dhe derdhim te ti ujët e ëmbël, ti e shndërron atë në ujë të njelmët që askush nuk mund ta pijë?” Deti e dëgjoi ankesën e lumenjve me qetësi dhe u përgjigj po ashtu me qetësi: “Mirë, ju mund t’i shmangeni kësaj shumë thjesht, mos ejani tek unë dhe uji nuk do të bëhet i njelmët, ai do ta ruajë ëmbëlsinë e tij.”
Morali i këtij tregim është:
Është e natyrshme që uji i lumenjve të transferohet në ujë të njelmët. Sasitë e vogla shpërbëhen kur takohen me sasi të mëdha dhe humbin ekzistencën e tyre.
Shpesh njerëzve nuk u ka faj askush për atë për të cilën ankohen.
Secili t’i shqyrtojë problemet e veta në vend që ti fajësojë të tjerët.
– Nëse ia afron veten luanit, është e natyrshme që ai t’ju haj dhe këtë e bën deti me lumenjtë.
Një djalosh i ri po sorollatej në një pyll, ku takoi një këlysh të luanit. Kështu djaloshi u frikësua shumë, sepse nuk kishte asgjë për ta mbrojtur veten. Por djaloshi u qetësua kur luani shfaqi dëshirë për të bërë një bisedë me djaloshin.
“Kush je ti?” – tha ai.
“Jam një njeri” – u përgjigj djaloshi.
“Oh! Ti më kujton një këshillë që më ka dhënë babai, të cilën kurrë nuk do ta harroj.”
“Cilën këshillë?” – pyeti djaloshi.
“Ai më ka thënë: “Më dëgjo, biri im! Ne jemi mbretërit e xhunglës. Ne jemi zotërinj këtu dhe nuk ka krijesë që mund të na frikësojë ose të na mposhtë. Mirëpo gjendet një krijesë, e quajtur njeri, e cila vjen në xhungël dhe shëtit përreth saj. Kjo krijesë është më e fortë se ne dhe duhet të jesh i kujdesshëm nga kjo krijesë.” Prandaj, dëshiroj të dijë se pse më ka këshilluar babai të jem i kujdesshëm nga ju?”
“Në rregull, po të tregoj. Ai të ka thënë të jesh i kujdesshëm sepse unë e kam një mendje që më ndihmon të menaxhojë gjërat dhe ta mposht armikun.”
“Të lutem më trego mendjen tënde. Ajo duhet të jetë një gjë e mrekullueshme dhe unike!”
“Më fall! E kam lënë në shtëpi.” – i tha i riu.
“Atëherë shko dhe merre të lutem, që ta shoh.”
“Në rregull, do të shkoj ta marr, mirëpo çka më garanton se do t’ju gjej pas gjithë asaj lodhjeje që do të kem për ta sjellë mendjen time?”
“Të betohem se do të më gjesh këtu,” – i tha luani.
“Më siguro se nuk do të lëvizësh as një hap derisa të vij.”
“Si të të siguroj?” – pyeti luani.
“E vetmja siguri që do të pranoj është të të lidhi në një pemë dhe kur të kthehem do t’ju zgjidhi.”
“Në rregull”, – i tha luani i vogël. Kështu djaloshi e lidhi luanin shtrëngueshëm për një peme, e kërkoi një shkop të trashë dhe filloi ta rrihte luanin fort, duke i shkaktuar dhimbje të mëdha. Pastaj para se të largohej, ai i tha: “Kjo është ajo për të cilën babai ta tërhoqi vërejtjen!”
Morali i tregimit është:
– Luani i vogël do të duhej të ishte i kujdesshëm, sidornos pasi ka qenë i paralajmëruar nga babai për dredhitë e njerëzve.
– Djaloshi dëshmoi veten se ishte shumë inteligjent, sepse arriti sukses të kalonte nga pozicioni i dobët që kishte përpara luanit, në një pozicion të fortë nëpërmjet debatit dhe bindjes.
– Mendja është begatia më e madhe që na ka dhënë Allahu.
Përgatiti: Prinderimi.com
Autor: Dr. Abdulkerim Bekkar, ”Fëmija lexon”
