Fillimi i çerdhes apo i kopshtit është një hap i madh dhe shpesh emocional, si për fëmijën ashtu edhe për prindërit. Është një nga përvojat e para të ndarjes së zgjatur nga shtëpia dhe përballjes me një mjedis të ri shoqëror, që kërkon kohë dhe përgatitje. Sipas qendrave të zhvillimit të hershëm të fëmijëve (si Harvard Center on the Developing Child), siguria emocionale dhe rutina e parashikueshme janë çelësi për një tranzicion të suksesshëm. Prandaj, përgatitja e fëmijës për këtë fazë përmes mënyrave të natyrshme dhe të kujdesshme mund ta bëjë kalimin më të butë, më të sigurt dhe më të gëzueshëm.
Ka shumë mënyra për ta përgatitur fëmijën tuaj mbi botën e çerdhes e të kopshtit:
- Pasi keni përzgjedhur çerdhen apo kopshtin, vizitojeni çerdhen/kopshtin së bashku me fëmijën tuaj, për t’i dhënë mundësinë të shohë klasat.
- Vëzhgoni herë pas here, gjatë kohës së pushimit, mënyrën sesi fëmija ndërvepron me bashkëmoshatarët dhe edukatoren, kur është në çerdhe/kopsht.
- Shpjegojini se çfarë ndodh gjatë ditës.
- Lexoni së bashku libra mbi fillimin e çerdhes.
- Flisni mbi ndonjë kushëri që ka pak kohë që ka filluar çerdhen dhe tregojini fëmijës se sa mirë ja kalon ai atje.
- Flisni mbi faktin se interesat e fëmijës dhe gjërat që i pëlqejnë mund t’i shijojë në çerdhe – për shembull “Atje do të ketë rërë për të luajtur– ty do të të pëlqejë” ose “Atje do të ketë një kohë kur do të lexohen shumë histori” .
- Flisni mbi aktivitetet e këndshme që do të bëjë në çerdhe e kopsht dhe që tashmë i bën edhe në shtëpi – për shembull, vizatimin, prerjen e ngjitjen dhe leximin e historive.
Përpara ditës së parë, ju mund të shikoni në çerdhe/kopsht dhe çështje të tilla si:
- Cila është rutina e përditshme?
- Sa kohë do të qëndrojë atje fëmija juaj?
- A kërkohet që fëmija të dijë ta përdorë vetë tualetin?
- A ka zakone të tjera që ju mund të filloni t’i krijoni më përpara, si për shembull pushimi pas dreke? Ka gjithashtu edhe disa mënyra të tjera më praktike për të ndihmuar fëmijën tuaj që të përshtatet sa më lehtë me çerdhen:
- Tregojini mbi strukturën dhe zakonet e një dite – “Tani është koha jonë e drekës. Kur të jesh në çerdhe/kopsht, edhe ti do të kesh kohën e drekës”.
- Bëni praktikë së bashku për të lidhur këpucët, ose për të mbërthyer kopsat, por mos u shqetësoni dhe mos bëni presion, nëse kjo rezulton e vështirë për të (edukatorja është aty, edhe për ta ndihmuar në këto aktivitete të përditshme).
-
Praktikimi i rutinës dhe pavarësisë:
Filloni paraprakisht të krijoni një rutinë të përditshme që i ngjan asaj të çerdhes: orari i ngrënies, pushimit, lojës. Praktikoni veprime të vogla të pavarësisë si mbledhja e lodrave, lidhja e këpucëve, ose përdorimi i tualetit.
Praktikoni shprehi sociale, si për shembull mbajtja e radhës, ndjekja e udhëzimeve dhe bërja e zgjedhjeve.
- Shprehitë sociale:
Ndihmojeni fëmijën të mësojë të mbajë radhën, të ndjekë udhëzime të thjeshta, të kërkojë ndihmë kur ka nevojë dhe të përshëndesë shokët. - Vizitoni miqtë tuaj që kanë fëmijë ose ftoni fëmijë të tjerë për të luajtur në shtëpi me fëmijën tuaj.
- Mësojini punë të thjeshta që do të jenë të dobishme, si për shembull mbledhja e lodrave.
- Ndihmojeni fëmijën të njohë emrin e tij – shumë fëmijë nuk janë akoma në gjendje të shkruajnë apo lexojnë emrin e tyre, por ata mund të bëhen të aftë për të njohur shkronjën e parë të emrit.
- Kini parasysh se të gjitha këto aktivitete duhet të jenë argëtuese – është e rëndësishme që të mos ushtroni presion mbi fëmijën. Nëse vini re shenja ankthi tek ai, ndërsa jeni duke folur për çerdhen/kopshtin, ndaloni dhe jepini kohë të qetësohet.
- Menaxhimi i emocioneve dhe ankthit ndarës:
Nëse fëmija shfaq shenja ankthi (si tërheqje, refuzim, ankesa fizike), është e rëndësishme të mos e detyroni, por të jeni pranë, ta dëgjoni dhe ta siguroni se është në rregull të ndjehet ashtu. Sipas American Academy of Pediatrics, një ndarje e shkurtër dhe pozitive ditën e parë, e ndihmuar me një objekt sigurie (lodër apo shall), është më efektive sesa qëndrimi i zgjatur i prindit.
💡 Zgjidhja e përshpejtuar e tranzicionit? Praktika e “parë gradualisht”. Studime të zhvillimit të hershëm rekomandojnë një tranzicion të butë përmes seancave të shkurtra gjatë ditëve të para, duke rritur kohëzgjatjen ditë pas dite. Kjo ul stresin dhe ndihmon fëmijën të ndiejë kontroll dhe siguri.
