Nikotina është një alkaloid, substancë kimike e cila gjendet në bimët e familjes së duhanit (nicotiana tabacum), dhe është kryesisht e njohur për efektin stimulues që ka mbi sistemin nervor të njeriut.
Kjo është substancë aktive e duhanit dhe është ajo që shkakton varësinë nga duhani.
- Pirja e duhanit është një marrëdhënie toksike
- Pirja e duhanit manipulon trupin
- Pirja e duhanit shkakton tërheqje të vazhdueshme të nikotinës
- Pirja e duhanit i kushton trupit dhe mendjes
- Si të lini duhanin
1. Pirja e duhanit është një marrëdhënie toksike
Ju mund ta shikoni marrëdhënien tuaj me nikotinën si një marrëdhënie toksike. Ndonëse mund të ndjeheni mirë të pini duhan në këtë moment, nikotina nuk është një mik për trupin tuaj. Nikotina mashtron trupin dhe mendjen që të dëshirojnë gjithnjë e më shumë nikotinë.
Në fund të fundit, pasojat negative shëndetësore afatshkurtëra dhe afatgjata të pirjes së duhanit nuk ia vlejnë asnjë kënaqësi të shkurtër që ofron duhani.
Ndërsa disa efekte negative të pirjes së duhanit (të tilla si problemet e frymëmarrjes dhe kanceri i mushkërive) mund të kërkojnë kohë për t’u zhvilluar, pirja e duhanit dëmton menjëherë shëndetin tuaj, si rritja e rrahjeve të zemrës dhe presionit të gjakut.
Fuqia që ka nikotina mbi njerëzit që pinë duhan është e jashtëzakonshme. Ju mund të filloni të kuptoni se si çdo marrëdhënie me nikotinën është toksike. Jo vetëm për shkak të rreziqeve të shumta shëndetësore të pirjes së duhanit, por për shkak të mashtrimeve që nikotina luan me ata që e përdorin atë.
2. Pirja e duhanit manipulon trupin
Kur thithni nikotinën në tymin e cigares, neurotransmetuesi dopamin lëshohet në trurin tuaj. Dopamina shpesh quhet hormoni “i të ndjerit mirë”, pasi prodhon ndjenja kënaqësie.
Por efektet e nikotinës zhduken menjëherë pasi pini duhan.
Kjo fillon ciklin e pirjes së duhanit. Ju dëshironi të pini duhan për t’u ndjerë mirë, por përfundimisht do t’ju duhet të pini sasi më të mëdha cigaresh me kalimin e kohës për të ndjerë të njëjtat efekte. Kjo njihet gjithashtu si zhvillimi i një tolerance.
3. Pirja e duhanit shkakton tërheqje të vazhdueshme të nikotinës
Njerëzit që pinë duhan jetojnë në një gjendje pothuajse konstante të tërheqjes së nikotinës, që nga cigarja e parë e ditës deri në të fundit. Sapo e mbyllni një cigare, niveli i nikotinës në gjakun tuaj fillon të bjerë, duke sinjalizuar fillimin e tërheqjes së nikotinës.
Tridhjetë minuta pas cigares së fundit, po mendoni për cigaren tjetër. Një orë pas cigares suaj të fundit, shumica e njerëzve që pinë duhan ndihen të mërzitur dhe me ndjenja parehatie.
Ju ndezni një cigare tjetër dhe brenda pak thithjeve, shqetësimi juaj zvogëlohet. Kimikisht, ju përsëri përjetoni nxitjen e dopaminës që vjen kur nikotina bashkohet me receptorët në trurin tuaj. Tensioni i shqetësuar është zhdukur dhe ju jeni kthyer në ndjenjën e rehatisë.
Megjithatë, kjo rehati nuk do të zgjasë shumë. Në rreth 30 minuta deri në një orë, procesi i tërheqjes do të përsëritet. Është ky model i varfërimit dhe rimbushjes së nikotinës në qarkullimin e gjakut që njerëzit që pinë duhan kanë mësuar ta mendojnë si “kënaqësi nga pirja e duhanit”.
4. Pirja e duhanit i kushton trupit dhe mendjes
Me kalimin e kohës, nevoja fizike për të pirë duhan – e cila mund të rezultojë në një cikël varësie – lidhet me çdo emocion dhe ngjarje në jetën tuaj. Procesi në thelb e kushtëzon trupin tuaj që të dëshirojë nikotinë edhe nëse nuk jeni duke kaluar nëpër tërheqje.
Gjatë një ngjarjeje sfiduese të jetës, emocioneve të vështira ose situatës specifike sociale, dëshira për të pirë duhan do të shfaqet papritur dhe fort.
Përtej varësisë fizike nga nikotina, për shumë njerëz, pirja e duhanit bëhet një burim ngushëllimi në kohë stresi. Kjo lidhje emocionale mund ta bëjë edhe më të vështirë lënien.
Ka një numër shkaktarësh të zakonshëm që i detyrojnë njerëzit të marrin duhan. Ju mund të vini re se dëshironi të pini duhan sidomos:
- Pasi keni ngrënë një vakt
- Pas seksit
- Para se të shkoni në shtrat
- Gjatë situatave stresuese
- Gjatë vozitjes
- Kur ndihesh i mërzitur
- Kur ndiheni të lodhur
- Kur keni emocione të forta (zemërim, lumturi ose trishtim)
- Me kafen tuaj të mëngjesit
Ka gjithashtu shkaktarë socialë për të pirë duhan që njerëzit zakonisht i përjetojnë, të tilla si të qenit pranë miqve që pinë duhan, të qenit në një bar ose kur pinë alkool.
Edhe nëse sapo keni pirë një cigare, këto lloj shkaktarësh mund t’ju inkurajojnë të pini më shumë duhan. Kushtëzimi i rutinës suaj dhe trurit tuaj për të lidhur dëshirën për cigare me nxitësit emocionalë krijon një cikël të fortë të pirjes së duhanit.
Të menduarit për marrëdhënien tuaj me duhanin si një marrëdhënie toksike mund t’ju ndihmojë të kuptoni se sa manipuluese është nikotina. Ajo luan truket me trupin dhe mendjen, duke na bindur se kemi nevojë për të për të ndjerë kënaqësi. Bëhet aq i rrënjosur në jetën e atyre që pinë duhan, saqë njerëzit besojnë se nuk mund të jetojnë pa të.
Ashtu si çdo marrëdhënie toksike, edhe ajo me nikotinë mund të kapërcehet. Ju mund të jetoni një jetë të shëndetshme pa nikotinë.
5. Si të lini duhanin
Ndjekja e një programi për lënien e duhanit, përdorimi i mjeteve ndihmëse për lënien e duhanit dhe ndryshimi i marrëdhënies tuaj me duhanin mund t’ju ndihmojë të hiqni dorë nga zakoni ose të thyeni ciklin e varësisë.
Të bëhët një plan
Të bësh një plan për të lënë duhanin do të thotë të bësh kërkime për çdo gjë, nga simptomat e tërheqjes së nikotinës dhe dëshirat për cigare, deri te marrja e trajtimit profesional.
Plani juaj për të lënë duhanin mund të përfshijë:
- Edukimi i vetes për metodat për të lënë duhanin
- Kuptimi i tërheqjes së nikotinës dhe mënyrave për të përballuar
- Mësimi si të menaxhoni nxitësit për të pirë duhan
- Eksplorimi se si do t’i trajtoni dëshirat
- Duke ditur se si do të ktheheni në rrugën e duhur nëse keni rikthim
- Zgjedhja e një date të ndalimit të duhanit
Disa njerëz vendosin ta lënë plotësisht duhanin në datën që kanë caktuar. Të tjerë vendosin se zvogëlimi i numrit të cigareve që pinë është më efektiv, derisa të jenë në gjendje të ndalojnë tërësisht.
Merrni mbështetje dhe trajtim profesional
Ka shumë burime për t’ju ndihmuar të krijoni një plan për lënien e duhanit dhe t’ju mbështesin ndërsa qëndroni pa duhan.
Një studim zbuloi se marrja e mbështetjes nga familja dhe miqtë luajti një rol të rëndësishëm për t’i ndihmuar njerëzit që të arrinin me sukses të linin duhanin.
Lërini të dashurit tuaj të dinë se jeni serioz për qëllimin tuaj për të lënë duhanin. Nëse keni njerëz në jetën tuaj që ende pinë duhan, pyetini nëse mund të shmangin duhanin pranë jush.
Shmangni shoqërimin me njerëz që pinë duhan dhe përpiquni të angazhoheni në aktivitete në vende pa duhan (si kinema ose muze). Kështu mund të menaxhoni më mirë shkaktarët socialë për të pirë duhan.
Ka shumë burime në internet dhe nëpërmjet telefonit për ta lënë duhanin, si duke u këshilluar në psikoterapi online.
Terapia e zëvendësimit të nikotinës dhe medikamente të tjera ndihmues
Terapia e zëvendësimit të nikotinës (NRT) është një opsion popullor trajtimi pa recetë që mund t’i ndihmojë njerëzit të lënë duhanin. NRT vjen në tableta, çamçakëz dhe më shumë.
NRT administron nikotinë në trup, por nuk përmban kimikate të tjera të dëmshme në cigare.
Terapia e zëvendësimit të nikotinës (NRT) është një mënyrë efektive për disa njerëz për të hequr gradualisht nikotinën pa simptoma intensive të tërheqjes.
Administrata e Ushqimit dhe Barnave (FDA) ka miratuar dy medikamente me recetë për të ndihmuar njerëzit të lënë duhanin: bupropion dhe vareniklin.
Si bupropion ashtu edhe vareniklina mund të ndihmojnë në reduktimin e dëshirave për cigare dhe simptomave të tërheqjes. Vareniklina në fakt imiton efektet e nikotinës në tru dhe e bën pirjen e cigareve më pak të këndshme.
Bisedoni me mjekun tuaj përpara se të përdorni këto medikamente.
Mos u dorëzo
Lënia e duhanit mund të duket si një arritje e pamundur, por mbani mend, mund të jeni të suksesshëm.
Hulumtimet tregojnë se për shumë njerëz që e lanë duhanin me sukses, u deshën një sërë përpjekjesh përpara se të linin cigaren përgjithmonë.
Konkluzion
Për ata që pinë duhan, pirja e duhanit shoqërohet me kënaqësi dhe rehati. Disa madje mund të thonë se e duan pirjen e duhanit. Disa e mendojnë cigaren si mik të ngushtë në ulje-ngritjet e jetës së tyre.
Në realitet, cigaret janë plot me toksina. Megjithatë, nëse keni pirë duhan për një kohë, mund të keni mësuar të përdorni cigaren si një mekanizëm përballues për gjithçka, nga eksitimi dhe lumturia deri te mërzia apo edhe zemërimi. Si mund të hiqni dorë përgjithmonë kur jeni lidhur emocionalisht me cigaren?
Ky artikull shpjegon arsyet pse duhani ndihet i këndshëm dhe pse njerëzit dëshirojnë nikotinë — edhe kur trupi i tyre po përjeton efektet negative shëndetësore të cigareve.
Duke përshkruar natyrën e varësisë ndaj nikotinës, ky artikull ofron mënyra të qëndrueshme se si mund të filloni udhëtimin tuaj për të lënë duhanin përgjithmonë.
Nuk jeni vetëm nëse po kërkoni të lini duhanin. Ju keni burime të disponueshme si terapia profesionale psikologjik nëse kuptoni se vetë nuk mund t’ia dilni.
Burimi: Psikologu Online
