Qeniet njerëzore janë në thelb shoqërore. Ne lulëzojmë në lidhje, komunikim dhe përvoja të përbashkëta, të cilat ndihmojnë në formësimin e identiteteve tona dhe nxisin ndjenjën e përkatësisë. Megjithatë, në një botë gjithnjë e më dixhitale dhe me ritme të shpejta, ndjenjat e vetmisë dhe izolimit social janë bërë jashtëzakonisht të zakonshme.
Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) ka deklaruar se këto ndjenja janë të përhapura. Rreth 25% e të moshuarve përjetojnë izolim social dhe 5%-15% e adoleshentëve ndihen të vetmuar.
Këto shifra janë të rëndësishme pasi studimet e publikuara kanë treguar se izolimi social dhe vetmia janë të lidhura me rritjen e rrezikut të sëmundjeve dhe vdekjes. Në të vërtetë, vetë studimi ynë, i botuar në vitin 2022 , zbuloi se izolimi social tek të moshuarit mbart një rrezik 26% në rritje të zhvillimit të demencës. Ne zbuluam gjithashtu se vetmia ishte e lidhur me depresionin.
Ne donim të ndiqnim studimin tonë të mëparshëm duke kuptuar proceset biologjike që qëndrojnë pas kësaj lidhjeje midis izolimit social dhe vetmisë dhe shëndetit. Pse është kaq e keqe vetmia për trupin dhe mendjen tonë?
Eksplorimi i proteinave
Ne u fokusuam në proteomikë, studimin e proteinave. Kjo është për shkak se ne e dimë se proteinat luajnë një rol në shprehjen e gjeneve, procesi me të cilin informacioni i koduar në një gjen kthehet në aktivitet biologjik. Proteinat janë gjithashtu një burim kryesor i objektivave të barnave për zhvillimin e medikamenteve.
Në këtë studim bashkëpunues midis Universitetit të Kembrixhit dhe Universitetit Fudan, botuar në Nature Human Behavior , ne përdorëm të dhëna nga 42,062 pjesëmarrës nga Biobank në Mbretërinë e Bashkuar dhe studiuam 2,920 proteina plazmatike.
Ne hetuam lidhjen midis proteinave dhe vetmisë së vetë-raportuar dhe izolimit social. Ne zbuluam se proteinat që janë gjetur të jenë të lidhura ndjeshëm me vetminë dhe izolimin social dihet gjithashtu se janë të implikuara në inflamacion, si dhe në përgjigjet antivirale dhe imune.
Në veçanti, studimi ynë sugjeroi që vetmia mund të çojë në një rritje të niveleve të pesë proteinave specifike të shprehura në tru (të njohura si GFRA1, ADM, FABP4, TNFRSF10A dhe ASGR1). Me fjalë të tjera, të gjitha proteinat që identifikuam si të lidhura me vetminë ishin “të lidhura pozitivisht”, që do të thotë se njerëzit që ndihen të vetmuar priren të kenë nivele më të larta proteinash krahasuar me ata që nuk ndihen të vetmuar.
Vetmia është e lidhur me goditjet në tru dhe sëmundjet kardiovaskulare. Anatoliy Cherkas/Shutterstock
Ne studiuam gjithashtu të dhëna që gjurmuan shëndetin e pjesëmarrësve tanë për rreth 14 vjet. Kjo zbuloi se më shumë se gjysma e proteinave ishin të lidhura me sëmundjet kardiovaskulare, diabetin e tipit 2, goditje në tru dhe vdekje.
Bazuar në gjetjet tona, të kesh marrëdhënie të mira shoqërore dhe të mos ndihesh i vetmuar mund të promovojë shëndetin duke ulur nivelet e disa proteinave të dëmshme. Megjithatë, proteinat mund të shpjegojnë vetëm pjesërisht lidhjen midis vetmisë dhe shëndetit. Rrugë të tjera të mundshme, si stresi social, mund të luajnë gjithashtu një rol.
Sipas njohurive tona, ky mund të jetë demonstrimi i parë se si vetmia ndikon në sëmundshmërinë dhe vdekshmërinë nëpërmjet lidhjes së saj me këto pesë proteina kryesore.
Ndikimet shoqërore
Izolimi social dhe vetmia prek të gjitha moshat dhe gjinitë dhe çon në probleme të mëdha të shëndetit mendor dhe fizik. Ky studim ndihmon për të kuptuar se si ndodh kjo në një nivel biologjik.
Ai tregon se sa e rëndësishme është të lidheni me të tjerët përmes aktiviteteve shoqërore, për shembull vullnetarizmi ose sportet ekipore. Kjo mund të zvogëlojë efektet e izolimit social dhe të vetmisë në proceset themelore biologjike të rëndësishme për rezultatet shëndetësore.
Ndërsa teknologjia ofron mënyra të reja për të qëndruar në kontakt, ndonjëherë mund të çojë në lidhje sipërfaqësore që na bëjnë të ndihemi më të shkëputur se kurrë. Ky paradoks – duke qenë i rrethuar nga ndërveprime dixhitale, por duke u ndjerë thellësisht i vetëm – nënvizon rëndësinë e lidhjeve të thella dhe kuptimplota sociale.
Ndërveprimet sociale ballë për ballë ku ju gjithashtu përjetoni komunikim joverbal shpesh nxitin lidhje më të mira. Në të vërtetë, një studim tregoi se partnerët që komunikonin ballë për ballë kishin më shumë përshtypje pozitive sesa njerëzit që ndërvepronin përmes një kompjuteri.
Ndërveprimet sociale janë në fund të fundit thelbësore për mirëqenien tonë, duke rritur shëndetin fizik dhe mendor. Lidhjet sociale reduktojnë stresin, ulin presionin e gjakut dhe mbështesin funksionin e imunitetit. Ato gjithashtu përmirësojnë shëndetin kognitiv dhe përmirësojnë shëndetin e trurit. Përveç kësaj, ato mund të nxisin ndjeshmërinë dhe mirëkuptimin, duke forcuar mendjet tona dhe duke siguruar elasticitet emocional.
Është e qartë se për të nxitur një shoqëri të lulëzuar, ne duhet të ndërtojmë lidhje domethënëse me njëri-tjetrin.
Autorë: Prof. Barbara Jacquelyn Sahakian, Phd cand. Christelle Langley, Çun Shen dhe Prof. Jianfeng Feng.
Solli në shqip me përshtatje: Prinderimi.com
*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Rrjetit të Prindërve të Kosovës në Viber.
