Çfarë po mëson fëmija im për veten dhe ndjenjat e saj?
Të mësuarit e asaj se kush je si person fillon që në lindje. Foshnjat lindin me shumë aftësi – për të parë, dëgjuar, për të ngrënë dhe për të vokalizuar (të qajnë dhe të bëjnë tinguj) – por gjithçka është e re për ta.
Fëmijët zakonisht vijnë në botë të gatshëm për t’u lidhur me njerëzit, për të krijuar kontakt me sy dhe së shpejti për të buzëqeshur.
Ata janë shumë të interesuar për njerëzit përreth tyre dhe mësojnë për veten e tyre duke ndërvepruar me njerëzit e tyre (ata që kujdesen për ta). Për shembull, një fëmijë qan sepse diçka brenda tij/saj nuk ndihet mirë. Kur prindi i saj/tij i jep qumësht, ai/ajo ndihet më mirë. Së shpejti ai/ajo mëson se ndjenja brenda do të thotë se është “e uritur” dhe se do të largohet kur të vijë qumështi.
Fëmija juaj mëson gjithashtu se si ndihen njerëzit e tij/saj për të. Kur njerëzit e tij/saj buzëqeshin, flasin, dëgjojnë, i përgjigjen thirrjeve të saj dhe e ushqejnë atë, ai/ajo mëson se është e dashur dhe e rëndësishme.
Çfarë po mëson ai/ajo për njerëzit e tjerë dhe marrëdhëniet?
Fëmija juaj po mëson gjithashtu për njerëzit me të cilët jeton. Ai/ajo njeh njerëzit e tij të njohur dhe do t’u buzëqeshë dhe do t’i shikojë më gjatë se sa me të huajt apo njerëzit që nuk i njeh.
Ai/ajo do të zgjedhë të jetë me njerëz të njohur dhe do t’i kërkojë në situata të reja ose të pasigurta.
Ai/ajo shikon me kujdes shprehjet e njerëzve të tij për mesazhe – a janë ata duke buzëqeshur? janë të tensionuar? janë të trishtuar?—dhe ai i përdor këto shenja për të kuptuar botën e tij. Nëse prindi i tij e mban atë dhe një person i ri shkon për të thënë “përshëndetje”, ai shpesh do të shikojë fytyrën e prindit për të kontrolluar përgjigjen e tij përpara se të ndërveprojë me personin e ri.
Ai/ajo ka filluar të parashikojë se si mund të shkojnë disa ndërveprime me njerëzit. Kur ai ju bën një buzëqeshje të madhe, ai pret me padurim që ju të buzëqeshni. Kur ai arrin te ju, ai tani parashikon që ju do ta merrni atë.
Ai/ajo nuk e di ende se njerëzit e tjerë kanë ndjenja që janë të ndryshme nga të tijat, por ai ka filluar t’i shprehë ndjenjat e tij më qartë dhe është shumë i interesuar të shikojë shprehjet e njerëzve të tjerë.
Këshilla për të mbështetur fëmijët tuaj të mësojnë për veten e tyre si njerëz, të mësojnë për ndjenjat e tyre dhe të mësojnë për njerëzit e tjerë
Të mësuarit për veten si person
Buzëqeshni fëmijës tuaj dhe flisni me të rregullisht. Dëgjoni dhe përgjigjuni dërdëllitjes së saj dhe tingujve të tjerë.
Përgjigjuni menjëherë kur fëmija juaj është i uritur, i përgjumur ose ka nevojë për ndërrim të pelenës ose vëmendjen tuaj.
Flisni me fëmijën tuaj. Në këtë mënyrë ju filloni t’i jepni fjalë për atë që po bën.
“Dëgjoj se po qan. Unë mendoj se je e uritur. Unë do të bëhem gati që të mund të të ushqej.”
“Ju keni luajtur për një kohë të gjatë. Ju po fërkoni sytë. Unë mendoj se je lodhur. Le të gjejmë batanijen tuaj të preferuar dhe unë do t’ju lë të flini.”
“Unë të shoh që po përpiqesh të rrokullisesh dhe vazhdon të ngecesh në atë krah, por ti vazhdon të punosh për të. E di që do ta kuptosh si ta bësh.”
Luaj lojëra me fëmijën tuaj.
Lojëra të thjeshta si peek-a-boo janë të lezetshme për fëmijën tuaj dhe ndihmojnë t’i kujtoni atij se ju largoheni, por gjithmonë ktheheni.
Emërtimi i pjesëve të trupit të tij mund të jetë gjithashtu një aktivitet lozonjar: “Ku e ke hundën?” Dhe pastaj drejtojeni ose prekni atë ndërsa thoni “hundë”. “Ku e ke veshin?” Dhe pastaj drejtojeni ose prekeni atë ndërsa thoni “vesh”.
Angazhoni fëmijën tuaj me lojëra në rutina si mbajtja e pelenave dhe veshja.
“A mund ta mbani pelenën tuaj të thatë ndërsa unë heq atë të lagur?” “Ne do të veshim pantallonat tuaja. . . ku i ke këmbët Oh, ja ku janë! Ato ishin fshehur në pantallonat e tua.”
Të gjitha këto lojëra ndihmojnë fëmijën tuaj të mësojë për trupin e saj dhe se si funksionon ai, dhe ato gjithashtu ndihmojnë fëmijën tuaj të ndihet mirë me veten!
Mësoni për ndjenjat tuaja
Fëmija juaj do t’ju komunikojë me të qarë, veçanërisht në muajt e parë të jetës. Përgjigjuni në mënyra edukative dhe të dashura kur fëmija juaj qan ose shfaq shqetësim.
Është e rëndësishme të përpiqeni të kuptoni se si dhe çfarë kërkon fëmija juaj kur qan. Por edhe nëse keni provuar gjithçka dhe ai ende po qan, ai do t’ju vlerësojë duke e mbajtur me dashuri dhe duke i thënë se jeni ende aty për të. Prania juaj e qetë do ta ndihmojë atë të ndihet më mirë edhe nëse nuk ndalon së qari.
Flisni me fëmijën tuaj. Në këtë mënyrë ju filloni t’i jepni fjalë për atë që ndjen. Foshnjat janë të ndjeshme ndaj bërtitjeve dhe shprehjeve të tjera të zemërimit dhe mund të frikësohen ose të mërziten kur e shohin atë, edhe nëse ju nuk jeni të zemëruar me ta.
“Dëgjoj se po qan. A ndihesh i trishtuar që babi doli jashtë?”
“Ju po tundni krahët në ajër. Dukesh shumë e emocionuar të shohësh babin!”
Jini të vetëdijshëm për mënyrën se si po i shprehni ndjenjat tuaja para fëmijës suaj. ajo është e ndjeshme ndaj ndjenjave dhe po mëson si të shprehë të sajat duke ju parë.
Të mësuarit për njerëzit e tjerë
Merrni kohë në situata të reja për të ndihmuar fëmijën tuaj të përshtatet me njerëzit e rinj. Disa foshnjave u pëlqen t’i shikojnë njerëzit për një kohë para se të lirohen e t’i lejojnë t’i mbajnë.
Nëse po planifikoni që një person i ri të kujdeset për fëmijën tuaj, kaloni pak kohë duke e ndihmuar fëmijën tuaj të ndihet rehat me personin e ri. Ju mund të vizitoni personin e ri me fëmijën tuaj për një orë ose më shumë përpara se të largoheni. Herën e parë që e lini fëmijën tuaj me një person të ri, kthehuni pas një ose dy ore, në mënyrë që fëmija juaj të fillojë të kuptojë që ju largoheni dhe ktheheni.
Përktheu: Albulena Limani, Prinderimi.com
Burimi: https://allaboutyoungchildren.org/english/birth-to-8-months/#number
