Udhëzues për prindërit përreth lojës:
Grand Theft Auto V
Mosha 18+
Krimi, dhuna, seksi, droga dhe alkooli nuk janë për fëmijë.
Vlerësimi nga: Chad Sapieha, recensues pranë Common Sense Media
Klasifikimi i Common Sense Media: Video lojë për të rritur
Formati: Video lojë | 2022 | Xbox One/Xbox Series X-S & 360/Playstation 3-4-5/Windows
Rreziqet: Mund të hasni në dhunë intensive, gjuhë vulgare, përmbajtje të fortë seksuale, përdorim të drogës dhe alkoolit. Gjithashtu të shpeshta janë vrasjet, grabitjet, armët e përdorura ndaj policisë, bandave por edhe ndaj njerëzve të pafajshëm. Përgjithësisht promovohen misione kriminale dhe aktivitete të paligjshme.
Shumë apo pak?
Çfarë do të gjeni dhe çfarë nuk do të gjeni në këtë lojë.
Mesazhe pozitive
Misionet magjepsin dhe ngrisin jetën kriminale dhe aktivitetet e paligjshme, duke përfshirë vjedhjet, vrasjet, prostitucionin dhe përdorimin e drogës, alkolit e duhanit. Qëllimi i lojës është të argëtojë lojtarët duke i lejuar ata të luajnë role si kriminelë që kryejnë akte jashtëzakonisht të dhunshme, duke përfshirë edhe torturën.
Modele të roleve pozitive
Asnjë personazh parësor ose dytësor nuk shërben si model i mire brenda lojës. Të gjithë janë aktivisht të përfshirë ne botën kriminale. Shumica e vendimeve të tyre, për të qëlluar oficerët e policisë, për të përfituar nga gratë, për të vrarë shokët dhe madje për t’i torturuar ata, janë të nxitura nga lakmia, interesi dhe mungesa e respektit për të tjerët dhe të drejtat e tyre si njerëz.
Përfaqësime të ndryshme
Në mesin e tre anti-heronjve, njëri është njeri me ngjyrë. Ai bie në një stereotip si një ish-gangster, megjithëse protagonistët ‘e bardhë’, kanë gjithashtu prejardhje kriminale. Balanca gjinore anon shumë nga mashkujt ndërsa gratë trajtohen kryesisht si objekte seksi dhe lehtë të disponueshme. Personazhet gjithashtu anojnë nga ‘të bardhët’, pavarësisht që mjedisi imagjinar i Los Santos bazohet në Los Anxhelos, ku banorët e bardhë janë pakicë. Personazhet tjerë vijnë përmes paraqitjeve të një karteli meksikan dhe një bande kineze. Personazhet homoseksualë (dhe referencat ndaj tyre) shfaqen herë pas here, edhe pse ata rrallë janë në fokus, si për shembull personazhe që bëjnë seks në një furgon.
Lehtësia e lojës
Pjesa më e madhe e lojës është me vështirësi mesatare për një lojë aksioni të vlerësuar me M (mesatare), megjithëse misione specifike ka të ngjarë të testojnë aftësitë dhe këmbënguljen e lojtarëve. Ndihma në lehtësimin e gjërave është intuitive dhe nuk ka gjasa të shkaktojë pikëllim për lojtarët me përvojë.
Dhuna dhe frika
Në rolin e personazheve kriminale, lojtarët përdorin një gamë të gjerë armësh reale, duke filluar nga pistoletat, armët e gjahut deri te mitralozat dhe granatat. Ata vrasin qindra njerëz duke përfshirë gangsterë, policë dhe kalimtarë të rastit të pafajshëm. Makinat mund të përdoren gjithashtu si armë, me qëllim dhe aksidentalisht, pasi lojtarët garojnë nëpër rrugë të mbushura me njerëz duke u përplasur me këdo që i pengon. Gjaku shpesh hidhet nga personazhet e plagosur dhe që vdesin, duke njollosur veshjet dhe mjedisin. Një skenë përfshin personazhin e lojtarit që torturon një tjetër, duke përdorur metoda të ndryshme me ujë dhe pinca. Britmat dhe rënkimet e dhimbjes janë të shpeshta.
Seks, romancë dhe lakuriqësi
Një mini-lojë opsionale me stripklub ku tregohen femra të zhveshura, përveç të brendshmeve. Ato shtyjnë gjoksin e tyre drejt kamerës dhe lojtarët mund t’i drejtojnë duart e avatarëve të tyre për të prekur trupat e striptistëve, kur kërcyesit nuk i shohin. ‘’Punëtoret e seksit’’ përpiqen të shesin veten e tyre në rrugë. Dallohen shumë personazhe femra të zhveshura dhe burra dhe gra që shfaqen duke bërë seks, edhe pse nuk janë të zhveshur. Disa skena nënkuptojnë masturbim, ‘fellacio’, madje edhe nekrofili, duke përfshirë tingujt e rënkimit dhe kënaqësisë. Organet gjenitale të meshkujve tregohen, edhe pse në kontekst joseksual.
Gjuha
Gjuha e shpeshtë përfshinë fjalë shumë vulgare, duke përfshirë qindra shembuj të fjalës: “q**” dhe “zezak” (ang. N word). Fjalë të tjera, duke përfshirë këtu fjalët: “m**”, “pe**” dhe “g**”, shfaqen gjithashtu shpesh.
Produkte dhe blerje
Lojtarët mund të shpenzojnë para të botës reale për paratë në lojë. Ata kanë mundësi të blejnë gjëra brenda lojës dhe këtë e arrijnë duke përfunduar detyrat dhe misionet. Ky është titulli i fundit dhe më i përditësuar i një loje të lëshuar fillimisht në 2013, i cili është gjithashtu kapitulli i fundit i një ekskluziviteti afatgjatë.
Pirja, droga dhe duhani
Lojtarët mund t’i drejtojnë personazhet të pinë marijuanë dhe alkool. Efektet përfshijnë personazhin që komenton se si bari i keq nuk e shqetëson atë, edhe pse shikimi i tij bëhet më i ndritshëm dhe objektet bëhen me dritë. Në një rast, karakteri i lojtarit halucinon përbindësha të huaj. Konsumimi i alkoolit u shkakton marramendje dhe humbje të ekuilibrit, por kjo nuk i pengon të ngasin edhe kur janë të dehur.
Prindërit shqiptarë duhet të dinë se Grand Theft Auto V është një lojë aksioni për të rritur për platformat Xbox 360, Xbox One, Xbox Series X/S, PlayStation 3, PlayStation 4, PlayStation 5 dhe Windows. Ajo është e mbushur me dhunë nga bandat, ka lakuriqësi, gjuhë jashtëzakonisht të ashpër dhe abuzim me drogën dhe alkoolin. Duke luajtur si kriminelë të ashpër, lojtarët vrasin jo vetëm gangsterë të tjerë, por edhe oficerë policie dhe civilë të pafajshëm duke përdorur armë dhe automjete. Ata kryejnë krime të paramenduara, duke përfshirë një skenë veçanërisht shqetësuese që përfshin torturën. Gratë aty shpesh përshkruhen si objekte seksi, me një mini-lojë me klub striptizi që lejon lojtarët të përkëdhelin trupat e kërcimtarëve femra, të cilat janë nudo nga mesi lart. Lojtarët gjithashtu kanë mundësinë të bëjnë personazhet, të përdorin marihuanë dhe të pinë alkool, të cilat të dyja ndikojnë në perceptimin e tyre për botën. Të gjithë personazhet kryesore janë kriminelë që mendojnë për veten dhe të tjerët fare rrallë. Mënyrat online lejojnë lojtarët të krijojnë avatarin e tyre dhe të fillojnë një karrierë kriminale që përfshin grabitje të armatosura, korrupsion dhe vrasje. Ka disa diversitete brenda, duke përfshirë njerëz me ngjyra të ndryshme lëkure, prejardhje dhe orientim seksual, por praktikisht asnjë personazh këtu nuk mund të konsiderohet si model i përshtatshëm. Pak lojëra janë më të qarta në shënjestër për një audiencë të rritur.
Për çfarë bëhet fjalë?
Fillimisht e lansuar në vitin 2013, GRAND THEFT AUTO V u orientu drejt të rriturve të Rockstar Games duke rinovuar konsolat më të reja, përfshirë këtu PlayStation 5 dhe Xbox Series X/S. Modaliteti i tregimit i vendos lojtarët në këpucët e një treshe kriminelësh në Los Santos, një version i imagjinuar i Los Anxhelosit. Një protagonist është në moshë të mesme dhe e fillon lojën si një kriminel i sapo dalë në pension. Një tjetër është i paparashikueshëm, mizor dhe i varur nga droga dhe i treti është një i ri që sapo ka filluar jetën e tij kriminale. Lojtarët kanë aftësinë të kalojnë lirshëm mes këtyre burrave derisa punojnë përmes një cope dramatike kriminale të vendosur në një botë të hapur që i sheh ata duke kryer grabitje, duke vjedhur makina, duke u hakmarrë ndaj rivalëve dhe duke vrarë këdo që i pengon, duke përfshirë oficerët e policisë dhe civilët e pafajshëm. Modaliteti popullor me shumë lojtarë, GTA Online, i lejon lojtarët të krijojnë një avatar unik përpara se të nisin një karrierë kriminale me aktivitete që variojnë nga grabitjet e bankave dhe vjedhjet e makinave deri te atentatet dhe rrëzimi i aeroplanëve, përveç mënyrave tradicionale me shumë lojtarë, si p.sh. deathmatch dhe kapja e flamurit. Edicioni i rinovuar i vitit 2022 ka grafika të përmirësuara sportive, duke përfshirë mbështetjen për HDR, gjurmimin e rrezeve, rezolucionin 4K dhe shpejtësinë e rifreskimit 60 korniza për sekondë, si dhe një modalitet Karrierë Ndërtimi për GTA Online që lejon lojtarët për herë të parë të blejnë prona dhe pajisje, në mënyrë që të mund të kapin lojtarët e vjetër të GTA-s, të cilët kanë aftësinë të transferojnë personazhet e tyre nga platformat më të vjetra.
A është e mirë?
Kjo nuk është një lojë për fëmijë, definitivisht. Përtej përshkrimit të tij magjepsës të krimit, lakmisë dhe dhunës, Grand Theft Auto V është i mbushur me satirë të dukshme dhe të me nuance që audienca më e re me siguri do t’i marrë si vlerë. Thënë më qartë, është gjithashtu një lojë e projektuar me profesionalizëm që mbetet çuditërisht e luajtshme dhe tërheqëse. Loja u jep lojtarëve një botë të gjallë dhe autentike me aktivitete dhe gjëra për t’i zbuluar, me kontrolle të rrepta që kalojnë pa probleme dhe një histori të dizajnuar me zgjuarsi që e vendosë lojtarin në vendin e tre personazheve të veçanta, duke e shtyrë çdo rrëfim përpara me ritmin e vet. Veçoritë e reja janë shtuar në versionet e rindërtuara të lojës, duke filluar nga koha e ngarkimit dhe audios së përmirësuar deri te reagimet e reja delikate dhe ndjeshmëria kontekstuale e aktivizimit. Kur përdorni kontrolluesin PlayStation 5, e shihni pse krijuesit e kanë ndihmuar këtë lojë të mbetet e rëndësishme dhe të luhet gjerësisht shumë më gjatë se shumica e lojëve të tjera. Sidoqoftë, GTA Online do të jetë vendi ku shumica e njerëzve kalojnë pjesën më të madhe të kohës së tyre. Botimet më të reja i lejojnë lojtarët të kapërcejnë krejtësisht pjesën e hapjes së modalitetit të tregimit, gjë që kërkohej në edicionet e mëparshme për t’u mësuar njerëzve se si të luanin dhe të hidhen direkt në universin me shumë lojtarë të Rock Star. Për më tepër, Career Builder i ri u jep lojtarëve 4 milionë dollar paraprakisht dhe i lejon ata të jenë vrapues pas armëve, operator të një klubi nate, CEO i korruptuar ose një drejtues bande. GTA Online ofron mundësi të pafundme për lojtarët që të kënaqin fantazitë e errëta kriminale ndërsa testojnë aftësitë e tyre kundër lojtarëve të tjerë. Vetëm kini parasysh se, pothuajse çdo gjë këtu, në internet dhe jashtë saj, është e destinuar për audiencën e të rriturve. Pra, nuk do të jetë për të gjitha shijet njësoj. Grand Theft Auto V është realizuar mirë dhe argëtues, por pa mëdyshje i papërshtatshëm për fëmijët.
Flisni me fëmijët tuaj rreth…
- Familjet mund të flasin për ndikimin e dhunës në media. A mendoni se lojërat e dhunshme si Grand Theft Auto V kanë një ndikim të ndryshëm ose më domethënës në sjellje sesa filmat, librat ose muzika e dhunshme?
- Vizitorët janë protagonistë të njohur në të gjitha mediat, por mund të shihen ndryshe në lojëra, pasi lojtarët në të vërtetë kryejnë veprat e tyre të pista në vend që thjesht t’i vëzhgojnë ato. Pra, a mund të jetë ndonjëherë një anti-hero një model i mirë?
- A bën më shumë dëm sesa dobi të krijosh një kast personazhesh të ndryshëm, por më pas t’i paraqesësh shumicën e tyre si stereotipe të zakonshme, të zbehta ose keqdashëse?
Detajet e lojës
Platformat: Xbox One, Xbox Series X/S, PlayStation 3/4/5, Xbox 360, Windows;
Struktura e çmimeve: E paguar (59,99 dollarë);
E disponueshme në internet?: E disponueshme në internet;
Botuesi: Rockstar Games;
Data e publikimit: 15 Mars 2022;
Zhanri: Aksion/Aventurë;
Temat: Makina dhe kamionë; Aventura;
Vlerësimi i ESRB: M për gjakun, dhunën intensive, humorin e matur, lakuriqësinë, gjuhën e fortë, përmbajtjen seksuale, përdorimin e drogës dhe alkoolit;
Përditësimi i fundit: 31 Maj 2023;
Solli në shqip: Prinderimi.com
