Të mos u shmangesh pyetjeve
Nëse fëmija yt të bën pyetje të sikletshme, siç janë ato rreth Zotit, ose rreth çështjeve të seksit, kurrsesi nuk duhet të gënjesh, por mund të thuash: “Nuk e di”, ose “Do të kërkoj rreth kësaj çështjeje dhe pastaj do të të tregoj”. Nëse ti e gënjen, ai do ta kuptojë këtë gjë kur të rritet dhe brenda vetëdijes së tij do të ngulitet bindja se ti je gënjeshtar dhe se gënjeshtra është një nga metodat dhe mënyrat e edukimit.
Në të njëjtën kohë, përgjigja e saktë ndaj këtyre pyetjeve të sikletshme, me aq sa i përshtatet moshës së tij, do të bënte të mundur një lloj ekuilibri shpirtëror dhe kjo ia shton aftësitë e tij për të menduar, për t’i kuptuar të tjerët, për t’i respektuar ata dhe për t’i respektuar zakonet dhe traditat e ambientit që e rrethon atë.
Duhet ta kemi parasysh, se pyetjet e shumta nga ana e fëmijëve, siç thonë ekspertët, tregojnë zgjuarsi, kreativitet dhe aftësi të shkëlqyera.
Niveli i parë: Refuzimi i pyetjes.
Për shembull, prindërit i thonë fëmijës: “Mos bëj më pyetje të tilla dhe mos bëj pyetje të shumta!” ose: “Mos më bezdis me pyetjet e tua!”. Me këto fjalë, tek fëmija arrin një mesazh, përmbajtja e të cilit është një urdhër për heshtje, sepse pyetjet shkaktojnë shqetësim dhe bezdisje. Duke ia përsëritur këtë përgjigje, fëmija mëson se nuk duhet të bëjë pyetje, pra: “Mëson që të mos mësojë”.
Niveli i dytë: Korrigjimi i formulimit të pyetjes (shmangia).
Në këtë nivel, personi që pyetet nuk jep një përgjigje të vërtetë. Për shembull, për pyetjen: “Përse nuk e shikojmë dot Zotin?” Ai përgjigjet duke thënë: “Zoti është lart në qiell dhe ne nuk e shikojmë dot Zotin tonë”.
Niveli i tretë: Dhënia e një përgjigjeje të drejtpërdrejtë ose pranimi i faktit se nuk e di përgjigjen.
Në këtë rast, fëmijës i jepet mundësia e njohjes së diçkaje të re, apo mund të mësojë se prindërit ose mësuesi i tij nuk dinë gjithçka. Të dyja këto, janë përgjigje të logjikshme dhe të pranueshme në disa raste, por nuk janë të larmishme. Në këtë rast, ai që pyetet, e pranon se ai nuk e di përgjigjen dhe i kërkon fëmijës që të propozojë atë që e shikon si një shpjegim ose përgjigje të përshtatshme. Rasti më ideal është, që edukuesi dhe fëmija të marrin pjesë të dy në kërkim, derisa të gjejnë alternativa të ndryshme si përgjigje të kësaj pyetjeje. Përgjigjja më e mirë është:
Niveli i katërt: Inkurajimi i fëmijës që të kërkojë përgjigjen nga burime të sigurta dhe të besueshme.
Kështu, përgjigjja mund të jetë: “Do ta kërkoj përgjigjen e pyetjes tënde në këtë ose atë libër..”. Ose mund të jetë kështu: “Përse nuk e pyet filanin për këtë gjë, sepse ai i ka studiuar këto çështje”. Në këtë mënyrë, fëmija mëson, se njohuritë që i mungojnë, mund t’i përfitojë duke u përpjekur dhe duke i kërkuar.
Niveli i pestë: Dhënia e disa shpjegimeve.
Në këtë rast, edukuesi i përgjigjet pyetjes në mënyrë të drejtpërdrejtë.
Niveli i gjashtë: Komentim ose përgjigje ndaj pyetjes dhe vlerësim i përgjigjes.
Në këtë rast, personi që përgjigjet, nuk mjaftohet vetëm me nxitjen e fëmijës për të gjetur alternativa të larmishme, por edhe diskuton me të rreth mënyrave të vlerësimit të besueshmërisë së çdo alternative.
Niveli i shtatë: Të arrish tek një shpjegim dhe ta vlerësosh atë.
Ai që e ndjek vlerësimin, në këtë rast, duhet të përpiqet ta inkurajojë fëmijën, që të bëjë një provë dhe t’i grumbullojë përgjigjet nga librat dhe nga burime të tjera, sepse në këtë mënyrë fëmija do të mësojë të mendojë dhe të kërkojë vetë rreth përgjigjes.
Përgatiti: Prinderimi.com
Autor: Abdulhamid Bilali, ”Si ta bësh fëmijën tënd yll”
