Të jesh dëgjues i mirë do të thotë të kesh ndjeshmëri. Por, ndjeshmëría është një nga aftësitë e dëgjimit më të keqkuptuara.
Empatia është ajo që ndiejmë kur përpiqemi ta kuptojmë botën nga këndvështrimi i një personi tjetër.
Një nga keqkuptimet e zakonshme për ndjeshmërinë është se ju duhet të keni jetuar atë që personi tjetër ka përjetuar, për t’i kuptuar ato.
Thjesht të kesh të njëjtat përvoja si një person tjetër nuk mjafton për t’i kuptuar ato. Dy njerëz mund të përballen me të njëjtat sfida ose vështirësi, por të përgjigjen në mënyra krejtësisht të ndryshme. Përvojat tuaja janë unike për ju dhe askush tjetër nuk mund ta dijë se si ndiheni, edhe nëse i kanë “veshur këpucët tuaja”. Mënyra e vetme për të kuptuar se si ndihet dikush është ta dëgjoni, pa supozuar se ata ndihen njësoj si ju në atë situatë.
Perceptimi juaj unik për botën
Imagjinoni që çdo fëmijë të lindë duke mbajtur një kornizë druri që përmban një xham/gotë. Sa herë që shikojnë ndonjë gjë në botë, ata e bëjnë këtë përmes kësaj gote.
Gota nuk është plotësisht e pastër kur e marrin. Është pak e shtrembëruar dhe e zbardhur, dhe këto janë shenjat e gjenetikës dhe biologjisë së tyre. Kjo do të thotë që të gjithë kanë një copë gote të ndryshme përmes së cilës mund të shohin botën. Dhe kjo gotë bëhet më e theksuar ndërsa secili prej nesh ecën nëpër jetë. Çdo përvojë – e mirë dhe e keqe – ndryshon gotën. Deformohet, gërvishtet dhe njolloset. Pjesë të saj mund të njollosen me ngjyra të ndryshme. Dhe kështu pikëpamja jonë për botën ndryshon ndërsa gota ndryshon me kalimin e kohës.
Ne nuk e shohim botën ashtu siç ekziston në të vërtetë. Përkundrazi, ne e shohim botën përmes një filtri të krijuar nga biologjia dhe përvojat tona të jetës.
Kuadri i referencës
Për të qenë një dëgjues i mirë, duhet të qëndroni në krah të folësit dhe të përpiqeni të shikoni botën përmes gotës të tij.
Mos thuaj: “Më vjen keq që gota juaj është gërvishtur”. Kjo do të ishte simpati – jo një gjë e keqe në vetvete, por jo e dobishme për të dëgjuar. Simpatia do të thotë që ju vjen keq për personin tjetër dhe doni të pakësoni vuajtjet e tij. Kjo është e sjellshme, por nuk do të thotë që ju i kuptoni nevojat, ndjenjat dhe përvojat e tyre. Ju mund të ndjeni keqardhje për dikë pa e dëgjuar fare.
Mos u përpiqni të pastroni gotën ose të rregulloni gërvishtjet. Kjo mund t’i ndihmojë ata të shohin më qartë, por do të ishte sikur të përpiqeshin të zhduknin disa nga përvojat e tyre të jetës ose të ndryshojnë se kush janë si person. Ata fituan çdo shenjë në gotën e tyre gjatë jetës që jetuan dhe askush nuk ka të drejtë t’i marrë ato.
Por mos i injoroni shenjat në gotë. Bëni pyetje rreth kësaj gërvishtjeje dhe asaj njollash dhe atyre njollave shumëngjyrëshe, më pas dëgjoni përgjigjet pa shfrytëzuar rastin për t’u treguar atyre për gërvishtjet dhe njollat tuaja. Kjo mund të jetë e vështirë sepse na pëlqen të flasim për veten tonë. Pra, jini të vetëdijshëm për këtë tundim dhe mos harroni të përqendroheni te personi tjetër sa herë që ndjeni dëshirën për të ndarë.
Imagjinoni që po flisni me dikë që ka frikë të japë prezantime. Mund të mos jetë e dobishme të kesh simpati (“Unë ndjej për ty”) ose të ndash përvojat e tua (“Edhe unë isha nervoz”) ose të nxitosh me zgjidhje (“Imagjinoni që audienca juaj është e zhveshur”). Në vend të kësaj, provoni të bëni pyetje në lidhje me përvojën e tyre të të folurit publik dhe dëgjoni përgjigjet.
Ju mund të pyesni se çfarë mendimesh kalojnë nëpër kokën e tyre gjatë prezantimeve dhe ku filluan fillimisht ato mendime dhe ndjenja. Kjo mund t’ju ndihmojë të gjeni gërvishtjen që po ndryshon pikëpamjen e tyre për botën. Për shembull, gota e tyre mund të jetë gërvishtur kur ata janë ngacmuar në shkollë dhe duke parë botën përmes kësaj copëze gote të gërvishtur do të thotë se ata e shohin atë të mbushur me njerëz që do të qeshin me ta nëse bëjnë një gabim.
Përdorimi i empatisë duke u përpjekur të kuptoni sinqerisht personin tjetër do të thotë që aftësitë tuaja të të dëgjuarit gjithashtu i ndihmojnë ata të kuptojnë më mirë veten. Dhe të kuptuarit është hapi i parë drejt marrjes së përgjegjësisë për problemet tuaja dhe gjetjes së zgjidhjeve tuaja.
Të mësuarit për të dëgjuar
Ndërsa praktikoni përpjekjen për të parë botën përmes kornizës së referencës së personit që po flet, do të zbuloni se keni më pak gjasa të keqkuptoni, më pak të ngjarë të nxitoni me këshilla dhe më shumë të ngjarë të lidheni në një nivel më të thellë.
Autorë: Prof. Fay Short
Solli në shqip me përshtatje: Perparim Blakaj, Prinderimi.com
*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Rrjetit të Prindërve të Kosovës në Viber.
