Ekspertët e shëndetit thonë se ADHD është një “shqetësim shëndetësor në zgjerim” në Shtetet e Bashkuara pasi të dhënat e sondazhit kombëtar treguan se një milion fëmijë më shumë u diagnostikuan me ADHD në vitin 2022 sesa në 2016.
Ndërsa faktorët gjenetikë, mjedisorë dhe social mund të luajnë një rol në zhvillimin e çrregullimit të mungesës së vëmendjes/hiperaktivitetit (ADHD), shkencëtarët ende nuk e dinë me saktë se çfarë e shkakton gjendjen. Pavarësisht të panjohurave se si zhvillohet, numri i fëmijëve të diagnostikuar me ADHD vazhdon të rritet, shkruan Health News përcjell Gazeta Shneta.
Për shembull, të dhënat nga Qendrat e SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) të publikuara në mars 2024 sugjerojnë se 11.3% ose një në dhjetë fëmijë amerikanë kanë një diagnozë ADHD.
Në vitin 2000, 6 deri në 8% e fëmijëve amerikanë kishin këtë çrregullim, dhe kjo përqindje u rrit në afërsisht 9 deri në 10% nëvitin 2018.
Megjithatë, sipas një analize të re të publikuar më 22 maj në “Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology”, ky numër mund të jetë edhe më i lartë. Studiuesit thonë se rezultatet ofrojnë më shumë prova se ADHD mbetet një shqetësim i vazhdueshëm dhe në zgjerim i shëndetit publik”.
Për të përditësuar prevalencën e ADHD midis fëmijëve në Shtetet e Bashkuara, studiuesit e CDC analizuan të dhënat nga Anketa Kombëtare e Shëndetit të Fëmijëve (NSCH) e vitit 2022. NSCH anketon periodikisht prindërit në të gjithë SHBA-në për shëndetin dhe zhvillimin e fëmijëve të tyre.
Të dhënat e sondazhit treguan se rreth 1 milion fëmijë më shumë kishin marrë ndonjëherë një diagnozë ADHD në vitin 2022 sesa në 2016.
Konkretisht, 11,4%, ose një në nëntë fëmijë të moshës 3 deri në 17-vjeç, kanë marrë një diagnozë ADHD gjatë jetës së tyre, me 10.5% aktualisht janë të diagnostikuar me këtë çrregullim.
Arsyet e mundshme për rritjen e ADHD
Sipas autorëve të studimit, numri në rritje i diagnozave të ADHD mund të jetë rezultat i rritjes së ndërgjegjësimit për këtë gjendje. Sidoqoftë, pandemia COVID-19 mund të ketë luajtur gjithashtu një rol.
Ata vërejnë se pandemia është shoqëruar me efekte negative në shëndetin mendor të fëmijëve dhe një rritje të simptomave të ADHD.
“Në lidhje me këtë, fëmijët që përjetojnë simptoma të stresit, depresionit dhe ankthit gjatë pandemisë mund të shfaqin gjithashtu simptoma të mosvëmendjes dhe impulsivitetit – potencialisht duke çuar në një diagnozë të ADHD kur diagnoza të tjera mund të jenë më të përshtatshme,” shkruajnë autorët.
Medikamentet për ADHD të lidhura me rreziqet e zemrës
Analiza e të dhënave zbuloi gjithashtu se pak më shumë se 50% e të rinjve me një diagnozë aktuale ADHD marrin ilaçe për këtë çrregullim dhe rreth 44% kishin marrë terapi të sjelljes vitin e kaluar. Megjithatë, afërsisht 30% nuk morën ndonjë trajtim specifik për ADHD.
Medikamentet për trajtimin e ADHD përfshijnë barna stimuluese si amfetamina dhe dekstroamfetamina (Adderall) dhe jostimulantë si atomoxetina (Strattera) ose guanfacina (Intuniv).
Disa kërkime sugjerojnë se barnat e ADHD mund të zvogëlojnë rrezikun e vdekshmërisë nga lëndimi i paqëllimshëm, mbidoza e drogës dhe alkoolit dhe shkaqe të tjera të panatyrshme. Megjithatë, ndikimi i tyre në shëndetin e zemrës ka ngritur shqetësime te shkencëtarët.
Për shembull, një studim i vitit 2023 i botuar në “JAMA Psychiatry”, zbuloi se njerëzit që përdornin medikamente ADHD për pesë vjet ose më shumë kishin një rrezik 23% të rritur për të zhvilluar sëmundje të zemrës.
Përveç kësaj, një studim i botuar së fundmi në “Gazetën e Kolegjit Amerikan të Kardiologjisë”, zbuloi më shumë lidhjen midis rreziqeve të sëmundjeve të zemrës dhe ilaçeve për ADHD.
Në mënyrë të veçantë, të rriturit që merrnin ilaçe ADHD për herë të parë kishin një rrezik në rritje 10-vjeçar për goditje në tru, dështim të zemrës dhe probleme të tjera kardiovaskulare. Për më tepër, rreziku u rrit me rritjen e dozave.
Autorët e studimit thonë se ofruesit e kujdesit shëndetësor duhet të marrin parasysh faktorët e rrezikut të sëmundjes së zemrës së një personi kur përshkruajnë medikamente, veçanërisht në doza më të larta për një periudhë të gjatë. /Gazeta Shneta/
