Të presësh një fëmijë tjetër mund të jetë emocionuese. Shumë prindër ndihen më të sigurt herën e dytë (ose të tretë apo katërt), pasi kanë përjetuar tashmë procesin e lindjes, sfidat e kujdesit për një të porsalindur dhe privimin e pashmangshëm të gjumit.
Megjithatë, ka gjithashtu një shtresë të re kompleksiteti rreth balancimit të nevojave të një fëmije më të madh ose të fëmijëve gjatë kujdesit për një të porsalindur. Hulumtimet kanë zbuluar se për shumicën e prindërve, balancimi i nevojave të të porsalindurit të tyre me ato të një foshnjeje të re mund të jetë dërrmuese.
Si psikologë zhvillimi dhe klinike, ne shpresojmë të ofrojmë informacion dhe burime për prindërit se si mund ta përballojnë këtë tranzicion dhe të ndihmojmë në përgatitjen e fëmijëve të tyre më të mëdhenj për t’u përshtatur.
Si reagojnë fëmijët?
Fëmijët priren të shfaqin një sërë reagimesh kur mirëpresin një foshnje tjetër. Disa mund të ndihen shumë të emocionuar dhe të përqafojnë vëllanë ose motrën e tyre me shumë dashuri, ndërsa të tjerët mund të përjetojnë ndjenja të buta, të moderuara ose intensive xhelozie. Shpesh, kur një fëmijë ndihet xheloz, kjo mund të çojë në sjellje të aktrueshme, të tilla si nervozizëm ose të qara. Shumë fëmijë shfaqin gjithashtu një përzierje të këtyre skenarëve, duke u ndier kurioz dhe i pasigurt.
Mosha e një vëllai ose moti më të madh mund të luajë një rol në mënyrën se si ata përshtaten mirë me një fëmijët tjetër në shtëpi. Fëmijët më të vegjël të moshës dy deri në tre vjeç kanë natyrshëm më shumë vështirësi me rregullimin emocional, gjë që mund të rritet kur vjen një vëlla/motër tjetër. Kjo mund të rezultojë në reagime më shkatërruese, si kapja pas kujdestarëve .
Fëmijët që janë katër ose pesë vjeç priren të kenë një kuptim më të mirë të perspektivave të ndryshme dhe shpesh përpiqen të ndihmojnë vëllanë ose motrën e tyre kur qajnë. Megjithatë, këta fëmijë kanë gjithashtu më shumë gjasa të ngacmojnë dhe testojnë kufijtë me vëllezërit e motrat e tyre të rinj.
Duke kërkuar vëmendje..
Psikologët pajtohen vazhdimisht se mirëpritja e një vëllai ose motre është një tranzicion i madh për shumicën e fëmijëve. Gjatë kësaj kohe, është e zakonshme që vëllezërit e motrat më të mëdhenj të veprojnë dhe të kërkojnë vëmendje shtesë.
Ata gjithashtu mund të përpiqen të testojnë kufijtë dhe kufijtë më shpesh, të kenë vështirësi në ndjekjen e udhëzimeve, të shkaktojnë më shumë zemërim dhe madje të përjetojnë probleme të reja me gjumin dhe një rritje të aksidenteve gjatë natës ose stërvitjes në tualet.
Ne duam të sigurojmë prindërit se këto sjellje janë një pjesë normale e procesit të përshtatjes.
Si duhet të ndihen prindërit?
Prindërit raportojnë se shpesh ndihen fajtorë dhe të mërzitur kur nuk mund të kalojnë aq kohë me fëmijët e tyre më të mëdhenj pasi të vijë një fëmijë i ri.
Një studim i kryer me nënat zbuloi se ato shpesh kanë vështirësi në trajtimin e ndryshimeve në sjelljen e fëmijës së tyre më të madh gjatë këtij tranzicioni.
Hulumtimet me nënat në rolet si kujdestare kryesore zbuluan se ato ndihen më të kënaqura dhe më pak të mbingarkuara kur ndajnë përgjegjësitë si kujdesi për fëmijët dhe punët e shtëpisë në mënyrë më të barabartë me një partner. Kujdestarët parësorë janë më pak të stresuar, të dëshpëruar, të shqetësuar, të zemëruar dhe të lodhur kur mendojnë se kanë një sistem të mirë mbështetjeje gjatë kësaj kohe sfiduese, brenda dhe jashtë familjes.
Ndihma e prindërve për të mbështetur fëmijët më të mëdhenj
Më poshtë ne ofrojmë një listë këshillash për t’i ndihmuar prindërit të kalojnë kalimin për të pasur më shumë se një fëmijë në familje.
1. Prisni disa sfida – është pjesë e procesit: Është normale që fëmija juaj më i madh të tregojë disa sjellje që do t’i gjeni të vështira gjatë këtij tranzicioni. Në vend që t’i shihni këto si një problem, ne rekomandojmë t’i shikoni ato si një shenjë se fëmija juaj po përshtatet me një ndryshim të madh.
2. Mbështetuni në rrjetin tuaj të mbështetjes sociale: Prindërimi është i etshëm, veçanërisht me një të porsalindur dhe më shumë se një fëmijë. Ne ju rekomandojmë t’i drejtoheni familjes dhe miqve tuaj kur keni nevojë për ta dhe të kërkoni ndihmë, si p.sh. kujdesi për fëmijën më të madh, lënia ose gatimi i një vakti ose thjesht të dëgjoni kur keni nevojë të shfrynni. Familja dhe miqtë shpesh nuk dinë si të ndihmojnë nëse nuk i kërkojmë drejtpërdrejt, kështu që përpiquni të komunikoni atë që ju nevojitet për të marrë ndihmën që kërkoni.
3. Eksploroni burimet e komunitetit: Në shumë komunitete, ka hapësira për prindër dhe fëmijë të vegjël. (Në Kosovë, burimet profesionale mund t’i gjeni tek www.prinderimi.com)
4. Ndani ngarkesën: Bisedoni me partnerin, sepse është e rëndësishme t’u komunikoni atyre se çfarë ju nevojitet për të arritur atë që duket si një ndarje më e drejtë e punës. Kujdesi i përbashkët i fëmijëve dhe punët e shtëpisë reduktojnë stresin për të gjithë familjen.
5. Mundohuni të gjeni kohë për veten tuaj. Ndonjëherë mund të duket e pamundur, por marrja e kohës për veten është thelbësore për mirëqenien tuaj. Kjo mund të përfshijë një sy gjumë të shkurtër, dush, një shëtitje apo edhe leximin e disa faqeve. Edhe pse ne e kuptojmë se koha e vetëm është ndonjëherë e pamundur, përpiquni të pushoni kur fëmija juaj është duke pushuar duke u shtrirë (edhe nëse nuk fle) ose duke lexuar pak në një qoshe komode. Edhe një periudhë e shkurtër kohore mund të jetë rinovuese.
Mënyrat se si prindërit mund të ndihmojnë në promovimin e mirëqenies së fëmijëve të tyre:
1. Krijoni momente të veçanta një-për-një. Mundohuni të lini mënjanë kohë për fëmijët tuaj më të mëdhenj. Kjo mund të përfshijë një lojë të shpejtë ose lojë të përbashkët, një histori para gjumit ose një udhëtim të shkurtër në park. Kjo kohë mund t’i ndihmojë ata të ndihen të qetësuar dhe të dashur gjatë një periudhe të madhe përshtatjeje.
2. Lëreni fëmijën tuaj të kalojë kohë me fëmijët e moshës së tij: Mundohuni të organizoni takime lojërash me miqtë për fëmijët tuaj më të mëdhenj, në mënyrë ideale në shtëpinë e shokut të tyre, në mënyrë që të mund të bëni një pushim. Është e rëndësishme që fëmijët të kenë kohë të luajnë dhe të shoqërohen me fëmijët rreth moshës së tyre. Kjo i ndihmon fëmijët të zhvillojnë aftësi më të mira marrëdhëniesh si ndarja dhe kuptimi i emocioneve dhe perspektivave të të tjerëve.
3. Përfshini fëmijën tuaj më të madh: Nëse ata tregojnë interes për motrën ose vëllanë e tyre të re, ju mund ta inkurajoni fëmijën tuaj më të madh të ndihmojë me detyra të vogla, si t’i këndojë fëmijës ose t’i sjellë një lodër për fëmijë. Kjo nxit një ndjenjë përfshirjeje dhe mund të nxisë lidhjen mes vëllezërve dhe motrave.
4. Zgjidhni betejat tuaja: Nëse fëmija juaj më i madh vepron për të tërhequr vëmendjen tuaj, për shembull, nëse i hedh lodrat e tij, në vend që të përqendroheni shumë në ndalimin e kësaj sjelljeje, përpiquni ta lini të shkojë kur është e mundur. Strategjia më e mirë është t’i ridrejtoni ata në një aktivitet që e dini se i pëlqen ose mund të ketë sukses dhe t’u kushtoni vëmendje pozitive brenda atij aktiviteti. Qëllimi është të përpiqeni t’i “kapni ata që janë të mirë” me përforcime pozitive. Kjo ndihmon në parandalimin e sytheve negative të reagimeve dhe mund të zvogëlojë sjelljen e keqe të kërkimit të vëmendjes (sepse ata po marrin vëmendjen pozitive që u nevojitet).
Marrëdhëniet midis vëllezërve dhe motrave ndryshojnë vazhdimisht ndërsa rriten, por ato janë ndër marrëdhëniet më të rëndësishme dhe më të gjata në jetë.
Ndihma e fëmijëve tuaj më të mëdhenj për të lundruar në tranzicionin e ri të vëllezërve ose motrave do të ndihmojë në krijimin e skenës për një marrëdhënie pozitive gjatë fëmijërisë dhe më gjerë.
Autorë: Dr. Marissa Nivison dhe Prof. Sheri Madigan (Universiteti Calgary)
Solli në shqip: Prinderimi.com
*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Rrjetit të Prindërve të Kosovës në Viber.
