Të bëhesh baba mund të jetë një tranzicion i frikshëm jetësor, i cili, për shumë burra, mund të jetë një përvojë stresuese dhe izoluese. Megjithatë, baballarëve shpesh u mungon aksesi në mbështetje dhe informacion për t’i ndihmuar ata të përballojnë këtë tranzicion. Kjo është domethënëse, pasi pa mbështetje, mund të rrisë rrezikun e babait për të zhvilluar probleme të shëndetit mendor – si depresioni pas ardhjes në jetë të fëmijës.
Për të kuptuar më mirë betejat që burrat përjetojnë gjatë tranzicionit drejt atësisë, ne kryem një përmbledhje globale të provave të disponueshme mbi shëndetin mendor dhe mirëqenien e baballarëve. Ne përfshimë 37 studime të ndryshme në rishikimin tonë. Këto studime përdorën një sërë qasjesh të ndryshme – duke përfshirë intervista të thelluara, diskutime telefonike dhe sondazhe në internet.
Ndërsa disa baballarë patën një përvojë pozitive gjatë tranzicionit të atësisë pa asnjë ndikim në shëndetin e tyre mendor, të tjerë e panë këtë periudhë më sfiduese. Bazuar në këto gjetje, ne ishim në gjendje të identifikonim katër vështirësi kryesore që burrat përjetuan kur u bënë baba. Duke kuptuar vështirësitë më të zakonshme që përjetojnë baballarët e rinj, kjo mund ta bëjë më të lehtë ofrimin e ndihmës dhe mbështetjes së duhur në të ardhmen.
1. Ndryshuan marrëdhëniet me partnerin
Shumë baballarë luftuan me ndryshimin dhe ndonjëherë humbjen e marrëdhënies së tyre romantike me partnerin e tyre. Kërkesat dërrmuese që erdhën me t’u bërë baba, të tilla si lodhja dhe përgjegjësitë e reja prindërore, lanë pak kohë për kohën e lirë dhe intimitet. Tranzicioni krijoi një ndarje midis disa çifteve që çoi në mirëqenie të dobët emocionale për baballarët.
Disa baballarë u shprehën gjithashtu se kishin probleme me ndjenjën e lënë jashtë marrëdhënies që kishin nëna dhe foshnja. Një pjesëmarrës madje përshkroi ndjenjën sikur “fëmija im është fëmija i partnerit tim”. Një tjetër raportoi se ata ndiheshin “të dytë” gjatë tranzicionit në prindër.
Kjo ndjenjë përjashtimi filloi qysh në shtatzëni, ku ata ndjeheshin si kalimtarë dhe vazhdoi pas lindjes. Baballarët ndonjëherë raportuan se partneri i tyre i pengonte ata të përfshiheshin për shkak të pritshmërive dhe mbrojtjes së shtuar të partnerit të tyre. Kjo minoi besimin dhe aftësinë e tyre për prindër.
2. Konfuzion mbi rolin e atësisë
Shumë baballarë ndjenin konfuzion mbi atë që pritej prej tyre. Pjesëmarrës të shumtë thanë se nuk ishin të sigurt nëse duhet të adoptonin një rol më tradicional të ofrimit të “ushqyesit të ushqimit” apo një rol më modern mbrojtës të kujdesshëm pasi të bëheshin baba.
Shumica e baballarëve mendonin se të dy rolet ishin të rëndësishme, por gjetën se përpjekja për të balancuar mbështetjen financiare të familjes së tyre dhe kalimin e kohës me fëmijën dhe partnerin e tyre ishte dërrmuese dhe një “stres i pandalshëm”.
Sfondi kulturor luajti një rol këtu, me disa baballarë me prejardhje të ndryshme etnike që mendonin se mbështetja financiare e familjes ishte me rëndësi të madhe dhe kujdesi për fëmijën, përgjegjësia e nënës.
Baballarët përjetuan beteja dhe konfrontime ndonjëherë me prindërit dhe vjehrrit e tyre se si të rrisin fëmijën e tyre për shkak të një hendeku brezash. Shumë prindër dhe vjehërër i drejtuan baballarët për një rol më tradicional prindëror, i cili ndonjëherë shkaktonte mosmarrëveshje. Këshillat nga prindërit dhe vjehërrit u kërkuan më me dëshirë nga baballarët e kulturave joperëndimore për shkak të rëndësisë së “koordinimit me familjen”.
3. Ndjenjë e harruar dhe e nënvlerësuar nga profesionistët e shëndetësisë
Disa baballarë ndiheshin të përjashtuar dhe të izoluar nga mjekët dhe infermierët gjatë konsultimeve dhe takimeve para dhe pas lindjes. Madje, një baba tregoi se “mamia më vendoste perden”.
Disa baballarë përjetuan gjithashtu humor dhe qëndrim degradues nga personeli i kujdesit shëndetësor. Një baba tha se profesionistët shëndetësorë me të cilët kishte qenë në kontakt kishin “mendësinë për t’ju trajtuar si një mjet” dhe qeshi me të, duke i thënë “shiko, babi po lufton”. Këto përvoja bënë që baballarët të ndiheshin “të padëshiruar dhe të tjetërsuar” – duke u konsideruar si “pasagjer” në tranzicionin drejt atësisë.
Etërit gjithashtu mendonin se nuk kishte informacion të mjaftueshëm të përshtatur ose mbështetje para lindjes që adresonte nevojat e tyre. Shumë përmendën çështje specifike rreth ushqyerjes me gji – duke kërkuar këshilla praktike se si mund ta mbështesin partnerin e tyre “pasi gjërat filluan të shkojnë keq”.
4. Duke luftuar vetëm
Etërit në shumicën e studimeve të përfshira në rishikimin tonë u testuan fizikisht dhe emocionalisht deri në pikën e thyerjes. Por shumë baballarë u shprehën se nuk donin të pranonin ndonjë vështirësi emocionale brenda tranzicionit, duke besuar se “si baba, nuk duhet të tregosh dobësi”.
Idealet dhe stereotipet mashkullore luajtën një rol kyç në ndikimin e baballarëve që të mos kishin akses në mbështetje – duke i bërë ata të ndjenin se nevoja për mbështetje ishte një tabu. Etërit mendonin se kishte mungesë të mbështetjes gjithëpërfshirëse të shëndetit emocional dhe mendor të disponueshëm për veten e tyre. Siç pranoi një baba, “Unë përpiqem ta luftoj vetë.”
Etërit mendonin se kishin nevojë për më shumë mundësi për të folur për këto beteja brenda grupeve të mbështetjes së bashkëmoshatarëve nëse ishin të aksesueshme – si dhe me familjen, miqtë dhe brenda mjediseve të punës. Kjo ishte një mënyrë që baballarët të vërtetonin përvojat e tyre të atësisë, të zbulonin nëse ajo që po përjetonin ishte normale dhe të gjenin rehati brenda një tranzicioni stresues.
Hulumtimi ynë tregon rëndësinë e konsiderimit të mirëqenies së baballarëve përkrah nënave gjatë tranzicionit në prindër. Sigurimi i mbështetjes emocionale dhe mendore për nënat dhe baballarët do të ndihmojë në një tranzicion prindëror më pozitiv dhe efektiv për baballarët dhe të gjithë familjen . Ka nevojë për vëmendje më të madhe ndaj përvojave të baballarëve të mbështetjes dhe programeve për të informuar mbështetjen e ardhshme.
Autoret: Ashleigh Watkind (PHD), Prof. Judith Rankin dhe Prof. Ruth McGovern. (Autoret vijnë nga Universiteti i Newcastle-it)
Solli në shqip: Prinderimi.com
*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Rrjetit të Prindërve të Kosovës në Viber.
