Ne nuk tregojmë mjaftueshëm respekt për ndjesitë e fëmijëve. Ka prindër që nëse është e mundur – vendosin se çfarë, kur e si duhet të ndiejnë fëmijët e tyre. Këta prindër reagojnë kur ndjenjat e fëmijëve nuk përkojnë me gjendjet shpirtërore të tyre. Nëse ata shqetësohen nga të qarat e fëmijës dhe fëmija është djalë, përgjigjen e kanë gati: djemtë nuk qajnë. Djemtë përballen me një situatë të ngjashme kur kanë frikë. Djemtë nuk kanë frikë. Ndërsa vajzat e kanë të ndaluar të qeshin; nëse qeshin ato janë të lehta. Këto janë ndalesat gjinore. Por ndalesat nuk kufizohen vetëm me kaq. Fëmijët nuk kanë të drejtë të nxehen me të mëdhenjtë. Të nxehesh me të mëdhenjtë do të thotë të tregohesh i pasjellshëm.
Qëndrimet abuzuese ndaj forcës së ndjesisë së fëmijës:
Nëse kujtojmë se fëmijët deri në moshën gjashtëvjeçare jetojnë me ndjesi, do të mund të kuptojmë më mirë se çfarë jete u ofrojmë. Është e vërtetë se përmbushja e dëshirave të tyre mund të vërë në pozitë të vështirë, por ndrydhja që u bëjmë ndjenjave të tyre për të shpëtuar situatën i bën ata të paguajnë një kosto të madhe: ata humbasin forcën e ndjesisë.
Një natë në vitet kur jetoja në Ankara, kisha planifikuar me ish partneren të shkonim në teatër. Im bir Memedi ishte pesë vjeç dhe, me të drejtë, një fëmijë në një moshë të tillë nuk e pranonin në një shfaqje të tillë. Por ne nuk kishim ku ta linim Memedin. Vendosëm të provojmë fatin dhe shkuam në teatër. Në ato vite kishte shumë më pak interes se tani për teatrin. Për të mos humbur dy persona që kishin ardhur në teatër, ata na lejuan të marrim edhe Memedin. Ne e paralajmëruam shumë herë që të rrinte urtë. Memedi kishte shkuar edhe më parë me të ëmën ne teatrot e fëmijëve, kështu që mund të konsiderohej me eksperiencë. Kjo bënte që shqetësimi ynë të mos ishte maksimal.
Nëse nuk më kujtohet gabim, shfaqja titullohej “Kelaynaklar” dhe luhej nga një person i vetëm e quajtur Esin Afsar. Në skenë kishte edhe një aktor tjetër të cilit nuk ia mbaj mend emrin (për këtë kërkoj ndjesë prej tij), që nuk fliste aspak, por për shkak të rolit ishte i detyruar ta mbante Esin Afsarin mbi shpinë. Salloni ishte i zbrazët në të dyja anët për shkak të spektatorëve të pakët. Që të shikonte më mirë e ulëm Memedin në një nga zonat e zbrazëta. Nuk mendonim se do të shkaktonte probleme, por mund të mërzitej, apo t’i vinte gjumi e të kërkonte të iknim. Nuk ndodhi asnjë nga këto, madje e pa shfaqjen me interes derisa Esin Afsar u ngjit mbi shpinën e aktorit tjetër.
Me sa duket kjo skenë i ishte dukur shumë komike Memedit dhe nisi të qeshte me të madhe. Të gjitha kokat u kthyen nga e qeshura. Esin Afsar nuk dinte si të vepronte përpara kësaj situate të papritur, por nuk e dha veten. Besoj se e merrni me mend se si u bëmë ne. Gjithsesi i folëm Memedit me zë të ulët dhe u lutëm që kjo të mos ndodhte më. Për fat të keq ajo që dëshiruam ne nuk ndodhi; pas një kohe të shkurtër ai lëshoi edhe një të qeshur të dytë; pas tij e gjithë salla. Kjo ndodhi disa herë gjatë shfaqjes. Atë natë Memedi u argëtua shumë, por nuk mund të thuhet e njëjta gjë për Esin Afsar. Me kontributin e Memedit, “Kelaynaklar” u shndërrua në komedi. Shumë prindër kanë përjetuar situata të tilla. Fëmijët nuk e kuptojnë se ne vihemi në pozitë të vështirë për shkak të sjelleve të tyre. Mirëpo problemi është tek ata, apo te ne? Kush është fajtor për këtë që ndodhi? Memedi që qeshi aty ku nuk duhej, apo ne që e morëm atë me vete? Në shumë raste nuk arrijmë të shohim se gabimin e kemi vetë; sipas nesh fëmijët janë fajtorë se ata i shprehin ndjenjat e tyre vend e pa vend.
Si përfundim fëmijët paguajnë koston e marrëzisë së shoqërisë tonë. Ata mësojnë se si të ndrydhin ndjenjat: sepse mendojmë se imazhi tronditet kur ne shprehim ndjenjat. Mendojmë se do dukemi të vegjël e të lehtë. Unë mendoj se nuk ka asnjë problem nëse imazhi ynë lëndohet, sikur të mbeteshim të gjithë pa imazh; marrëdhëniet tona do të ishin më të vërteta. Ndërsa kur bëhet fjalë për reagimet përçmuese që ndodhin kur shprehim ndjenjat tona; kjo nuk është e vërtetë.
Megjithëse të paktë në numër, përreth nesh ka shumë pak njerëz që i shprehin ndjenjat e tyre. Çfarë efekti lënë te ne këta njerëz që jetojnë të përmbushur nga ndjenjat e tyre? A nuk na duken ata më të ngrohtë, më me shumë jetë?
Përgatiti: Perparim Blakaj, Prinderimi.com
Autor: Saim Koç & Nil Gün, ”Vetëvlerësimi”
