Të gjithë duam që fëmijët tanë të bëjnë atë që kërkojmë ne. Jeta do të ishte më e thjeshtë nëse ata thjesht do të na bindeshin kur ne u kërkojmë diçka, apo jo?
Por ky nuk është qëllimi i prindërimit – dhe nuk duhet të jetë gjithsesi. Qëllimi ynë është të ndihmojmë fëmijën tonë të zhvillohet, të fitojë vlerat e veta dhe të zgjidhë problemet e veta. Ata nuk mund ta arrijnë këtë duke ndjekur pa menduar atë që themi ne, në çdo moment. Nuk mund t’i presim fëmijët të bëjnë vetëm atë që duam ne, sepse ata janë qenie njerëzore, me emocione dhe mendje. Qëllimi ynë duhet të jetë të punojmë drejt bashkëpunimit, jo vetëm drejt bindjes.
Çka ndryshon bashkëpunimi nga bindja?
Nëse pritshmëria juaj është bindja, atëherë shanset janë që shpesh të hasni në luftë për pushtet. Bërtitjet, ndëshkimet, manipulimet dhe frika mund të shndërrohen në mjetet tuaja për t’i detyruar fëmijët të bëjnë atë që dëshironi. Por, kjo shpesh i shtyn fëmijët të testojnë kufijtë, ndërsa përpiqen të fitojnë kontroll dhe pavarësi. Lufta për pushtet përshkallëzohet, ose në rastin më të keq, sjell bindje të verbër.
Por a është vërtet kjo ajo që duam? A duam një fëmijë që rritet duke ndjekur gjithnjë urdhrat pa i sfiduar? Që nuk kundërvihet kurrë autoritetit, presionit të bashkëmoshatarëve ose keqtrajtimit? Sigurisht që jo. Prindërimi duhet të jetë një hapësirë e sigurt për jetën e fëmijës, ku ata mund të mësojnë si të shprehin mendimet e tyre dhe të vënë në dyshim vendimet kur është e nevojshme.
Nga ana tjetër, bashkëpunimi do të thotë që pritshmëritë shpjegohen dhe fëmija ftohet të gjejë mënyra për të përmbushur ato. Kjo nuk nënkupton që fëmija të bëjë çfarë të dëshirojë, por që të ketë zgjedhje dhe njëfarë kontrolli mbi vendimet e tij. Kufijtë ende ekzistojnë, por zgjidhjet gjenden së bashku, jo me qasjen “ose siç dua unë ose hiç”.
Si të nxisni bashkëpunimin?
- Shpjegoni rregullat: Duhet të keni rregulla të qarta. Fëmijët janë më të prirur të ndjekin një rregull nëse kuptojnë pse ekziston ai rregull. Nuk ka nevojë për shpjegime të gjata, por një kontekst i shkurtër ndihmon. Për shembull, nëse është detyra e fëmijës të zbrazë koshin e mbeturinave, shpjegoni që në një familje të gjithë ndihmojnë njëri-tjetrin.
- Jepuni atyre pak kontroll: Fëmijët, ashtu sikurse të rriturit, nuk dëshirojnë të ndihen të manipuluar. Nëse nuk duan të bëjnë dush, për shembull, mund të zgjedhin kur ta bëjnë – para darkës apo pas. Kjo i jep atyre njëfarë kontrolli dhe ndjenjë pavarësie (”që fundja nuk çon pluhur!”).
- Pranoni këndvështrimin e tyre: Kur fëmijët ndihen të kuptuar, ata janë më të gatshëm të pranojnë kufijtë. Mundësoni një zgjedhje ose ridrejtim që të plotësojnë nevojat e tyre. Për shembull: “Ti do të luash më shumë, por tani për tani duhet të jesh gati për gjumë. A do doje ta zgjidhje një libër për ta lexuar bashkë me mua në shtrat?”
- Lërini të përjetojnë ”pasojat natyrore”: Në situata ku nuk ka rrezik, lërini të marrin vetë përgjegjësi. Për shembull, nëse refuzojnë të veshin xhaketë, lërini të ndiejnë paksa të ftohtin. Kjo i mëson ata përmes përvojës dhe shmang konfliktin e panevojshëm.
Problemet – zgjidhini së bashku
Kur konflikti përsëritet, angazhoni fëmijët në zgjidhjen e tij. Uluni dhe diskutoni kur jeni të qetë. Ftoni fëmijën të propozojë zgjidhje. Nëse idetë e tyre nuk janë të përshtatshme, diskutoni pasojat dhe sugjeroni alternativa. Jini të hapur për të dëgjuar dhe komprometuar. Kjo krijon një ndjenjë vlerësimi dhe bashkëpunimi.
Ndërtoni marrëdhënie të forta
Marrëdhënia me fëmijët është ndikimi më i madh që kemi mbi ta. Kur disiplinojmë, qëllimi nuk duhet të jetë dënimi, por mësimi dhe rritja. Shpjegoni rregullat, pasojat dhe punoni së bashku për të rregulluar situatën. Pranoni ndjenjat e tyre dhe flisni për ndjenjat tuaja. Kjo ndihmon për të krijuar lidhje dhe mirëkuptim.
Burimi: The Therapist Parent
Përktheu dhe përshtati: Perparim Blakaj
*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Rrjetit të Prindërve të Kosovës në Viber.
