Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon që ushqyerja me gji të fillohet brenda orës së parë pas lindjes dhe të praktikohet ekskluzivisht për 6 muajt e parë të jetës. Pas kësaj, për të përmbushur kërkesat e tyre ushqyese në zhvillim, foshnjat duhet të marrin ushqime plotësuese të përshtatshme dhe të sigurta nga pikëpamja ushqyese ndërsa vazhdojnë ushqyerjen me gji deri në moshën 2 vjeç ose më shumë.
Edukimi në fëmijërinë e hershme luan një rol kyç në formësimin e zhvillimit kognitiv të fëmijës dhe si prindër, vazhdimisht kërkojmë mënyra për t’i dhënë të vegjëlve tanë fillimin më të mirë në jetë. Një aspekt që ka marrë vëmendje të konsiderueshme vitet e fundit është lidhja mes ushqyerjes me gji dhe inteligjencës. Disa studime sugjerojnë se përfitimet e ushqyerjes me gji shtrihen përtej ushqyerjes së nevojshme për fëmijën, duke ndikuar në aftësitë njohëse të fëmijës dhe suksesin e përgjithshëm akademik.
Qumështi i gjirit është një lëng kompleks dhe dinamik që u siguron foshnjave një përzierje unike të lëndëve ushqyese, antitrupave dhe faktorëve të rritjes. Përbërja e pasur e qumështit të gjirit, veçanërisht prania e acideve yndyrore të pangopura me zinxhir të gjatë (LC-PUFAs) si acidi docosahexaenoic (DHA), është shoqëruar me zhvillimin e trurit. Këto acide yndyrore thelbësore luajnë një rol vendimtar në formimin e indeve nervore dhe lidhjeve sinaptike, duke ndikuar në funksionet kognitive si kujtesa dhe aftësitë për zgjidhjen e problemeve.
Studime të shumta kanë hetuar lidhjen e mundshme midis ushqyerjes me gji dhe inteligjencës. Njëri nga këta, kryer nga Akademia Amerikane e Pediatrisë, ndoqi fëmijët nga lindja deri në adoleshencë dhe zbuloi se ata që ushqeheshin me gji kishin rezultate më të larta në testet e inteligjencës më vonë në jetë. Studimi sugjeroi se përfitimet e ushqyerjes me gji mund t’i atribuohen përbërjes unike ushqyese të qumështit të gjirit dhe lidhjes emocionale që ndodh gjatë ushqyerjes me gji.
Poashtu një tjetër studim tregoi se kohëzgjatja e ushqyerjes me gji mund të ketë një efekt të varur nga doza në inteligjencën. Me fjalë të tjera, sa më gjatë të ushqehet një fëmijë me gji, aq më i madh është ndikimi i mundshëm në aftësitë kognitive.
Ushqyerja me gji dhe zhvillimi i aftësisë kognitive të lidhura me të parën mund të kontribuojnë në gatishmërinë e fëmijës për shkollë. Programet e edukimit të fëmijërisë së hershme fokusohen në zhvillimin e aftësive themelore si përvetësimi i gjuhës, ndërveprimet sociale dhe zgjidhja e problemeve – të gjitha këto ndikohen nga aftësitë njohëse. Fëmijët që janë ushqyer me gji mund të jenë më të prirur nga ana akademike. Rritja më domethënëse e inteligjencës u gjet tek ata që ishin ushqyer kryesisht me gji për 4-6 muaj krahasuar me ata që janë ushqyer më pak se 1 muaj.
Është thelbësore të theksohet se ndërsa ushqyerja me gji mund të ketë efekte pozitive në inteligjencën, nuk është përcaktuesi i vetëm i zhvillimit kognitiv të një fëmije. Gjenetika, faktorët mjedisorë dhe cilësia e përgjithshme e përvojave të fëmijërisë së hershme gjithashtu luajnë një rol vendimtar.
Si prindër dhe edukatorë, është e rëndësishme të njohim natyrën e shumëanshme të zhvillimit të fëmijërisë së hershme. Ndërsa ushqyerja me gji mund të kontribuojë në aftësitë njohëse të një fëmije, një qasje gjithëpërfshirëse që përfshin një mjedis mbështetës në shtëpi, aktivitete stimuluese edukative dhe ndërveprime pozitive sociale është po aq jetike.
Autore: Dr. Leudrita Mustafa, Prinderimi.com
- https://publications.aap.org/pediatrics/article/129/3/e827/31785/Breastfeeding-and-the-Use-of-Human-Milk?autologincheck=redirected
- https://www.thelancet.com/journals/langlo/article/PIIS2214-109X(15)70002-1/fulltext
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/mcn.13534#:~:text=An%20increase%20in%20predominant%20breastfeeding,with%20less%20than%201%20month.
