Inspektimet e Ofsted-it ndikojnë jo vetëm tek mësuesit, por edhe tek ata që i trajnojnë ata
Ofsted, inspektorati i arsimit në Angli, ka propozuar ndryshime në mënyrën se si vlerëson shkollat, kolegjet dhe universitetet që ofrojnë trajnime për mësuesit. Ndryshimet e sugjeruara përfshijnë kalimin në një sistem raportesh të detajuara në vend të një vlerësimi të përgjithshëm.
Këto ndryshime burojnë nga konsultimi i gjerë “The Big Listen”, ku janë marrë mendimet e fëmijëve, prindërve dhe profesionistëve të arsimit. Rezultatet kanë vënë në dukje shumë çështje, ndër të cilat më e rëndësishmja është ndikimi negativ i inspektimeve tek mësuesit.
Të dhënat tregojnë se gati tre të katërtat e mësuesve besojnë se ky proces ndikon negativisht në shëndetin e tyre mendor. Në raste ekstreme, stresi i madh është lidhur edhe me vetëvrasje. Ky ndikim ka marrë vëmendje nga studiuesit, mediat dhe sindikatat e arsimit.
Por efekti i inspektimeve shtrihet përtej shkollave. Ofsted gjithashtu mbikëqyr institucionet që ofrojnë edukim dhe trajnime, përfshirë ata që përgatisin mësuesit e rinj.
A ekziston një inspektorat i tillë i arsimit në Kosovë?
Në Kosovë ekziston Inspektorati i Arsimit, i cili funksionon nën Ministrinë e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit (MASHTI). Detyrat kryesore të Inspektoratit të Arsimit në Kosovë përfshijnë:
- Mbikëqyrjen e cilësisë së procesit mësimor në shkolla publike dhe private.
- Sigurimin e zbatimit të kurrikulës dhe ligjeve arsimore.
- Vlerësimin e performancës së mësimdhënësve dhe institucioneve arsimore.
- Mbështetjen dhe këshillimin për përmirësimin e cilësisë së mësimdhënies.
Inspektorati i Arsimit në Kosovë, i cili funksionon nën Ministrinë e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit (MASHTI), luan një rol kyç në mbikëqyrjen e cilësisë së procesit arsimor në vend. Ky institucion siguron zbatimin e kurrikulës dhe ligjeve arsimore në të gjitha shkollat publike dhe private. Inspektorati monitoron performancën e mësimdhënësve dhe institucioneve arsimore, duke u fokusuar në përmirësimin e cilësisë së mësimdhënies përmes vlerësimeve dhe këshillimeve profesionale. Megjithatë, sfidat mbeten të pranishme në zbatimin efektiv të standardeve të cilësisë. Shpesh janë raportuar mungesa të burimeve dhe kapaciteteve të nevojshme për inspektime të rregullta dhe gjithëpërfshirëse. Për më tepër, transparenca dhe objektiviteti në vlerësime kanë qenë temë e diskutimit publik. Pavarësisht këtyre sfidave, Inspektorati i Arsimit vazhdon të jetë një element kyç në ruajtjen dhe ngritjen e standardeve arsimore në Kosovë.
Stresi dhe pasojat tek edukatorët e mësuesve
Si pjesë e një studimi mbi shterimin profesional (burnout) të stafit universitar që trajnon mësuesit në Mbretërinë e Bashkuar dhe Irlandë, studiuesit kanë analizuar ndikimin e inspektimeve të Ofsted-it në këtë grup. Në studim janë përfshirë intervista të detajuara me pesë trajnerë të mësuesve dhe një sondazh me 36 pjesëmarrës të tjerë.
Profesorët që trajnojnë mësuesit balancojnë detyrat akademike me përgatitjen praktike të studentëve. Ata nuk janë grupi i parë që njerëzit imagjinojnë kur mendojnë për inspektimet e Ofsted-it, por duke qenë se cilësia e trajnimit ndikon drejtpërdrejt në klasat shkollore, ata vlerësohen për të siguruar standarde të larta.
Inspektimet janë me rrezik të lartë, pasi një raport i dobët mund të dëmtojë reputacionin e institucioneve.
Procesi i inspektimit
Inspektimet për institucionet e trajnimit të mësuesve janë pezulluar deri në janar 2026 për të bërë ndryshime, përfshirë futjen e raporteve të detajuara në vend të një vlerësimi përfundimtar. Megjithatë, mbetet e paqartë se sa do të ndryshojë realisht ky proces.
Më parë, institucionet njoftoheshin vetëm tre ditë përpara datës së inspektimit dhe duhej të dorëzonin dokumentacion të detajuar, përfshirë të dhëna për studentët, oraret dhe programet mësimore.
Pas kësaj, inspektorët qëndronin në terren për deri në pesë ditë, ku vëzhgonin mësimdhënien, intervistonin stafin dhe studentët dhe shqyrtonin dokumentacionin. Pas kësaj, jepnin një vlerësim përfundimtar.
Ofsted argumenton se inspektimet ndihmojnë përmirësimin e institucioneve, por shumë trajnerë të mësuesve i shohin ato si një proces kontrolli të rreptë dhe jo si mbështetje domethënëse.
Stresi i vazhdueshëm dhe pasiguria
Studimi ka treguar se inspektimet ndikojnë negativisht në mirëqenien e stafit universitar, ashtu siç ndodh me mësuesit e shkollave. Ata e përshkruajnë pritjen e një inspektimi si një periudhë lodhjeje ekstreme.
Një nga pjesëmarrësit e studimit tha:
“Çdo të mërkurë nga janari deri në qershor presim një telefonatë nga Ofsted. Kjo do të thotë muaj të tërë stres dhe ankth.”
Frika nga inspektimi shpesh mbizotëron mbi vetë qëllimin e tij, që është përmirësimi i cilësisë së arsimit. Për këtë arsye, Ofsted ka premtuar se do të rishikojë periudhën e njoftimit për inspektime, por studimi sugjeron se duhet të bëhen ndryshime më të thella për të adresuar ndikimin në shëndetin mendor të stafit.
Një cikël i pafund presioni
Pjesëmarrësit në studim treguan se stresi i inspektimeve është ciklik. Nëse një inspektim kalon me sukses, ata mund të kthehen në punën e tyre të zakonshme për një ose dy vjet. Por më pas, ankthi rikthehet kur afron koha për një inspektim të ri.
Një nga deklaratat më domethënëse ishte:
“Nëse ka diçka që mund të më largojë nga kjo punë, ajo është Ofsted.”
Burnout dhe kultura e performancës
Edhe pse Ofsted pretendon se inspektimet pasqyrojnë praktikën normale, realiteti është ndryshe. Stafi universitar është i detyruar të dokumentojë çdo aspekt të punës së tyre, gjë që dyfishon ngarkesën dhe i lë ata të rraskapitur.
Një pjesëmarrës tha:
“Puna jonë nuk është thjesht të bëjmë mësim – është të sigurohemi që mund të dëshmojmë çdo aspekt të saj.”
Për disa, përpjekja për t’i përmbushur kërkesat bëhet më e rëndësishme sesa vetë mësimdhënia dhe mbështetja për studentët.
Pasojat në profesionin e trajnimit të mësuesve
Inspektimet jo vetëm që ndikojnë tek mirëqenia, por krijojnë edhe një atmosferë konkurruese mes universiteteve. Një nga pjesëmarrësit tha:
“Ofsted po e kthen trajnimet e mësuesve në një garë mes universiteteve. Por në realitet, ne nuk duam të konkurrojmë, duam të bashkëpunojmë.”
Një tjetër problem është se puna për përgatitjen e inspektimeve nuk vlerësohet siç duhet në sistemin universitar. Ndërkohë që hulumtimi është më i vlerësuar se mësimdhënia, edukatorët e mësuesve ndihen të nënvlerësuar.
A duhet të ndryshojë procesi i inspektimit?
Një sistem më i thjeshtë, më transparent dhe më i parashikueshëm do të ndihmonte në ruajtjen e stafit të kualifikuar dhe të motivuar. Përndryshe, përveç mungesës së mësuesve në shkolla, mund të përballemi edhe me mungesën e atyre që i trajnojnë ata.
Autore:
Solli në shqip: PB, Prinderimi.com
*Klikoni KËTU për t´u bërë pjesë e kanalit zyrtar të Rrjetit të Prindërve të Kosovës në Viber.
