Kur kujdestari të dëshirojë të merret me ndonjë problem të fëmijëve, ose të ndalë rënien e tyre në nivele të ulëta të bisedave, ai ose ajo duhet të sigurohet si hap i parë që mos ta kenë mësuar atë nga ndonjë anëtar i familjes. Është fakt i njohur se fëmijët dhe adoleshentët thithin shumë gjëra nga morali dhe shprehitë e mira ose të këqija nga mjedisi i tyre familjar. Më kujtohet një incident kur një baba e qortoi të birin e tij për një fjalë fyese që e kishte përdorur. I biri i tha: “Para një jave kur u fjalose me nënën e ke përdorur këtë fjalë, madje edhe një më të keqe.” Kur babai në mbrojtje i tha: “Atëherë isha i zemëruar dhe nuk mund të kontrolloja veten”, biri i tha: “Edhe unë jam i zemëruar!”
Shumë prej grindjeve dhe fjalosjeve në mesin e vëllezërve dhe motrave rezultojnë nga ndjena e tyre e monotonisë. Prandaj prindërit duhet të dalin ma aktivitete që e mbajnë vëmendjen e fëmijëve larg nga konfliktet në mes tyre. Zënia e tyre me memorizim të Kur’anit, angazhimi i adoleshentëve në një punë me orar të shkurtër, qoftë me pagesë ose pa pagesë, ndihma për babanë në sigurimin e jetesës, ose vizita në biblioteka si rutinë e përditshme e fëmijëve, të gjitha këto aktivitete do të zvogëlojnë tensionin në mes të fëmijëve. Për më tepër nga këto aktivitete do të dalin me përfitime për këtë jetë ose për botën tjetër.
Nëse shtëpia është e vogël dhe dy ose tre fëmijë ndajnë një dhomë, kjo mund të shpie në shumë fërkime në mes tyre për të gjitha llojet e gjërave. Nëse kemi një situatë të tillë, është me rëndësi që një fëmijë të dijë saktësisht se çfarë gjërash i takojnë atij ose asaj dhe çka është e lejuar të përdorë. Ata gjithashtu kanë nevojë për një përshkrim të përgjegjësive dhe detyrave të tyre. Sigurisht se kjo do të zvogëlojë konfliktet dhe fjalosjet. Mungesa e disiplinës është një burim kryesor i kaosit dhe konfliktit.
Ti lejojmë fëmijët të zgjidhin shumicën e mospajtimeve të tyre dhe t’i organizojmë disa prej punëve të tyre pa intervenimin tonë.
Prindërit që këmbëngulin të intervenojnë në çdo fjalosje që lindë në mesin e fëmijëve do t’i shtyjnë ata në fazën e hershme të fëmijërisë, ndonëse nuk janë të vetëdijshëm për këtë. Natyrisht se intervenimi është i kërkuar me ngulm dhe pa humbur kohë, kur konflikti del nga kontrolli dhe është e pranishme mundësia për përleshje fizike ose për dëmtim të gjërave të shtëpisë.
– Duhet të bëhet shprehi e ngulitur te bijtë dhe bijat tona që kurrë të mos devijojnë nga gjuha e sjellshme dhe e mirë me të gjithë njerëzit brenda familjes dhe jashtë shtëpisë. Fjalët që shprehin mirësjellje si “të lutem”, “faleminderit”, “s’ka përse”, “më falni”, “nuk pata qëllim t’ju bezdis”, nuk e pata me qëllim atë”, “ke të drejtë”, “nëse dëshironi”, “shumë bukur”, duhet të jenë të rëndomta në familje. Këtë e them sepse gjuha u jep formë ndjenjave dhe fjalët dhe shprehjet elegante i ngjallin ndjenjat e bukura. Nëse këto fjalë dhe shprehje përdoren në familje, ato do të bëhen pjesë e fjalorit të tyre të përditshëm.
– Shpesh ndodh që vetë familja të jetë fajtore për vrazhdësinë e fëmijëve të tyre. Kjo ndodh kur prindërit shpesh përdorin krahasim negativ në mesin e fëmijëve të tyre. Për shembull, ata mund të thonë: “Vëllai juaj e bën atë, ndërsa ti jo”, “Vëllai yt është me punëtor se ti”, “ose “shiko, vëllai yt ka kaluar, ndërsa ti ke ngelur”. Shprehjet e tilla sigurisht se do të ndezin xhelozi në mesin e fëmijëve. Kjo shpesh shpie në lëndimin e fëmijës nga vëllai ose motra me të cilin është krahasuar, ose kjo mund të përfshijë edhe personin që e ka nxitur këtë xhelozi dhe rivalitet. Prandaj prindërit duhet të jenë të kujdesshëm.
– Tregoju me gjuhë të qartë se cilat fjalë janë tabu në çdo rrethanë, nuk mjafton vetëm të jemi të përgjithshëm. Adoleshenti nuk e ka aftësinë mendore tri perceptojë të gjitha detajet.
Prinderimi.com
Prof. Dr. Abdul Kerim Bekkar, “Adoleshentët”
(Vështrime mbi adoleshentët, si t’i kuptojmë, si t’u qasemi dhe si të ndërveprojmë me ta)
